'Kom op jongens', 'dames en heren', 'dat zijn allochtonen', 'doe toch niet zo achterlijk' en 'hij is een beetje autistisch'. Misschien herken je deze uitspraken wel terug in je eigen woordgebruik. Door deze vormen van taal kunnen bepaalde groepen zich buitengesloten voelen. Dit soort uitspraken zitten vastgeroest in onze samenleving. Het is daarom van belang om dit taalgebruik onder de aandacht te brengen zodat er verandering in kan worden doorgevoerd.
Door het gebruik van inclusief taalgebruik wordt er gesproken of geschreven op een manier die de gehele doelgroep omvat. Hierdoor wordt stereotypering vermeden en voelen bepaalde groepen zich niet buitengesloten. Inclusief taalgebruik is genderneutraal, maakt geen gebruik van validisme en vermijd racisme en discriminatie.
Genderneutraal
Veel van de alledaagse taal heeft een onbewuste voorkeur voor twee geslachten, namelijk mannelijk en vrouwelijk, en één seksualiteit; heteroseksueel. Hierdoor worden personen die zich identificeren als non-binair of onderdeel zijn van de LGBTQ+-gemeenschap genegeerd en buitengesloten. Voorbeelden van taalgebruik dat niet genderneutraal is:
- Mankracht, brandweerman, eenmanszaak; vele woorden in de Nederlandse taal bevatten het woord 'man'. Op deze manier worden vrouwen en mensen die zich identificeren als non-binair uitgesloten.
- Vader en moeder; het is tegenwoordig niet meer zo vanzelfsprekend dat kinderen een vader en moeder hebben. Zo bestaan er steeds meer gezinnen met twee vaders of twee moeders, of ouder(s) die zich identificeren als non-binair. Om deze vorm van taal te veranderen kan er beter gebruikt worden gemaakt van het woord 'ouders', dit dekt alle vormen die een gezin kan aannemen.
Er worden al wel steeds meer gender neutrale veranderingen doorgevoerd in de maatschappij. Zo heeft de NS in 2017 hun standaard zin 'beste dames en heren' verandert in 'beste reizigers'. Een kleine verandering, die een grote impact kan hebben.
Validistisch
Daar waar onze taal steeds meer went aan gender neutraliteit, blijft de Nederlandse taal nog vrij onveranderd in het gebruik van validisme. Validisme houdt in dat er gediscrimineerd wordt op grond van verstandelijke- , zintuigelijke- of lichamelijke beperkingen. Persoon-eerst-taalgebruik is een vorm van inclusief taalgebruik waarbij de persoon wordt onderscheden van de handicap/beperking die diegene heeft. In plaats van 'Die autist daar' wordt er dan gezegd 'die jongen met een autistische beperking daar'. Bij het refereren naar iemand door 'die autist' te zeggen, wordt de beperking gebruikt om iemands volledige identiteit te dekken. Dit kan pijnlijk en buitensluitend aanvoelen voor de persoon zelf.
Racistisch/discriminerend
Een aantal jaar geleden kwam het verschil tussen de woorden 'wit' en 'blank' naar boven in de media. Blank blikt terug op het koloniale verleden, wat negatieve associaties met zich meebrengt. Blank refereert naar reinheid, waardoor er geïmpliceerd wordt dat deze huidskleur superieur is aan andere kleuren. Daarom is het van belang dat de term 'wit' gebruikt wordt, dit verwijst net als zwart óók naar een huidskleur. Zwart en wit zijn in dat geval neutralere bewoordingen.
Naast huidskleur wordt er wat betreft etniciteit ook nog steeds gebruik gemaakt van niet-includerend taalgebruik. Zodra je over een bepaalde etnische groep praat of schrijft, is het van belang dat je erg specifiek bent in het taalgebruik. Omschrijf bijvoorbeeld mensen van Koreaanse afkomst in plaats van Aziaten; en dominicanen in plaats van Hispanics.
Kamp jij met problemen rondom het gebruik van inclusief taalgebruik en heeft dit een negatief effect op jouw mentale welzijn? In gesprek gaan met een psycholoog kan hierbij helpen. Plan een gratis adviesgesprek of neem direct contact met ons op. Ons aanmeldteam bespreekt met jou de mogelijkheden.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht
Bronnen:
What is Inclusive Language? Examples & Strategies for the Workplace (workhuman.com)
Inclusive Language Guidelines. American Psychological Association
Crocker, Amy F., Smith, Susan N (8 februari 2019). Person-first language: are we practicing what we preach?. Journal of Multidisciplinary Healthcare 12: 125–129.
Blank of wit: een taalstrijd met een politieke ondertoon (nos.nl)