De meerderheid van de mensen in Nederland gebruikt tegenwoordig op dagelijkse basis sociale media. Ondanks dat het leuk is om te gebruiken, kunnen sociale media ook negatieve effecten met zich meebrengen. Maar geldt dat ook voor ons empathisch vermogen? In deze blog lees je hoe dit zit.
Waarom is empathie belangrijk?
Empathie is het vermogen om je in te leven in een ander en zijn situatie. Hierdoor kun je andermans gevoelens ervaren en begrijpen. Empathie kan zowel verbaal als non-verbaal naar voren komen.
Empathie is belangrijk voor onze sociale vaardigheden. Dit heeft te maken met communicatie. Wanneer je je empathisch vermogen inzet, verbetert dit de communicatie met anderen.
Wil je meer lezen over wat empathie precies is, hoe dit verschilt per persoon en hoe je dit kunt leren en inzetten? Klik dan hier om de blog hierover te lezen.
Negatieve effecten van sociale media op empathie
Veel mensen in Nederland maken gebruik van sociale media. Ondanks dat veel mensen het leuk vinden om te gebruiken, kunnen sociale media ook negatieve effecten hebben. Zo kan het bijvoorbeeld bijdragen aan een vertekend zelf- of wereldbeeld en werkt het verslavend. In deze blog lees je hier meer over. Daarnaast zou sociale media ook negatieve effecten kunnen hebben op ons empathisch vermogen. Dit heeft verschillende oorzaken.
- Sociale vaardigheden. We zouden onze sociale vaardigheden kunnen verleren doordat we in een online omgeving op een andere manier contact maken dan in het echt. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat we minder empathisch vermogen ontwikkelen.
- Oppervlakkig. Het zou kunnen dat we empathie in een online omgeving minder goed kunnen toepassen. Dit komt volgens onderzoekers doordat je op sociale media vaak geen gezichtsuitdrukking ziet en iemand daardoor kan verbergen hoe diegene zich echt voelt, waardoor het contact oppervlakkiger is dan in het echt.
- Anoniem. De anonimiteit die gepaard gaat met het gebruik van sociale media kan ervoor zorgen dat we minder goed weten wat gepast sociaal gedrag is in bepaalde situaties. We noemen dit ook wel deindividuatie. Een gevolg hiervan kan zijn dat mensen meer opgaan in de massa en zich hierdoor minder verantwoordelijk voelen.
Je zou dus misschien verwachten dat sociale media een negatief effect heeft op ons empathisch vermogen. Toch is dit niet het geval, en blijkt uit onderzoek juist het tegenovergestelde: het gebruik van sociale media wordt geassocieerd met een verhoging van empathie.
Positieve effecten van sociale media op empathie
Uit onderzoek blijkt dus dat sociale media gunstig kunnen zijn voor onze empathie. Er zijn dan ook verschillende positieve effecten van sociale media op empathie:
- Anoniem. Anonimiteit kan er juist ook voor zorgen dat je meer open kunt zijn over jezelf, hoe je je voelt en wat je meemaakt. Doordat je hier vervolgens ook weer anoniem op kunt reageren kun je gepaste reacties oefenen en hierdoor empathie ontwikkelen en dit ook weer in het echte leven toepassen.
- AI. Tegenwoordig zijn er verschillende mogelijkheden om op basis van AI gesprekken te voeren met een chatbot. Ook op deze manier kunnen we oefenen met onze sociale vaardigheden en zo ook met het toepassen van empathie.
- Mogelijkheden. Doordat afstand geen obstakel vormt bij het vormen van online connecties, is het erg makkelijk om met mensen in contact te komen die op jou lijken, bijvoorbeeld doordat ze dezelfde interesses hebben. Dit maakt het voor sommige mensen makkelijker om empathie te tonen, en dit vervolgens ook in het echte leven toe te passen.
Sociale media kunnen dus gunstig zijn voor het ontwikkelen van ons empathisch vermogen. Toch is het belangrijk om ook de gevaren van sociale media in je achterhoofd te houden. Merk je bijvoorbeeld dat je meer tijd online spendeert dan je zou willen? Je kunt hier een blog lezen over hoe je jouw sociale mediagebruik kunt verminderen.
Merk jij dat je moeite hebt met empathie of negatieve effecten ervaart van sociale media? Onze psycholoog kan jou hierbij helpen. Plan een gratis adviesgesprek of neem direct contact met ons op en ons aanmeldteam bespreekt met jou de mogelijkheden.
Bronnen:
Helen Vossen & Patti Valkenburg (2016). Do social media foster or curtail adolescents' empathy? A longitudinal study. Computers in Human Behavior.
Maarten Keulemans (2016). Nee, sociale media stompen de empathie dus niet af. de Volkskrant.
