Slecht geslapen vannacht? "Misschien was het wel volle maan". Er heerst een idee dat de volle maan invloed zou kunnen hebben op onze stemming, gedrag en zelfs slaap. Maar is dat wetenschappelijk te onderbouwen, of is het een hardnekkige mythe? In deze blog nemen we een kijkje naar wat de wetenschap zegt over de invloed van de maan op onze slaap.
Maancyclus en slaap
Veel mensen geloven dat de maan invloed heeft op hun slaapritme, vooral rond de volle maan. Dit idee is ontstaan vanuit de gedachte dat de zwaartekracht van de maan niet alleen de getijden van de oceaan beïnvloedt, maar mogelijk ook processen in het menselijk lichaam, dat ook voor een groot deel uit water bestaat.
Anderen denken dat het felle maanlicht tijdens de volle maan de aanmaak van melatonine kan onderdrukken. Melatonine is het hormoon dat de slaap-waakcyclus reguleert. Hierdoor zouden mensen moeilijker in slaap vallen en lichter slapen. De volle maan wordt namelijk vaak geassocieerd met rusteloze nachten, levendige dromen en een kortere slaapduur, terwijl de nieuwe maan minder vaak met slaapproblemen in verband wordt gebracht.
Wat zegt de wetenschap?
Verschillende wetenschappelijke studies hebben onderzocht of de maan daadwerkelijk een effect heeft op de slaapkwaliteit, slaapduur en slaapstructuur. De resultaten zijn echter verdeeld.
Onderzoeken die een effect vonden
Uit onderzoek van Cajochen en zijn team (2013) kwam naar voren dat de maancyclus mogelijk invloed heeft op onze slaap.
- Tijdens een volle maan duurde het voor deelnemers gemiddeld 5 minuten langer om in slaap te vallen.
- Deelnemers sliepen ongeveer 20 minuten korter.
- De hoeveelheid diepe slaap nam af.
De onderzoekers suggereerden dat dit mogelijk te maken heeft met een intern biologisch ritme dat samenhangt met de maancyclus, of met de invloed van het felle maanlicht op de aanmaak van melatonine.
Een andere studie, uitgevoerd door Samson en collega's (2018), keek naar slaapgedrag in kleine, traditionele gemeenschappen zonder toegang tot kunstmatige verlichting. Hier ontdekten ze dat mensen rond volle maan later gingen slapen en minder lang sliepen. Dit zou kunnen komen doordat het maanlicht op die nachten extra fel is en daarmee een natuurlijk signaal geeft om langer wakker te blijven. In deze gemeenschappen speelt natuurlijk licht een grote rol bij het reguleren van slaap, waardoor het effect van de volle maan mogelijk sterker merkbaar is dan in moderne, verlichte omgevingen.
Onderzoeken die geen effect vonden
Niet alle onderzoekers zien een verband tussen de maan en slaap. Zo keken Haba-Rubio en zijn team (2015) naar de slaapgegevens van een grote groep mensen en vonden ze geen duidelijke invloed van de maancyclus. Ook Röösli en collega's (2006) onderzochten slaapdata over een langere periode en kwamen tot dezelfde conclusie: de maan lijkt geen consistente impact te hebben op onze slaap.
Wetenschappers denken dat eerdere studies die wél een effect vonden, misschien berustten op toeval of te kleine onderzoeksgroepen. Grootschalige onderzoeken laten namelijk nauwelijks bewijs zien voor een invloed van de maan op slaap. Een andere mogelijke verklaring is dat het allemaal tussen onze oren zit. Als je ervan overtuigd bent dat je slechter slaapt bij volle maan, kan dat er onbewust voor zorgen dat je ook echt minder goed slaapt. Dit laat zien hoe krachtig onze verwachtingen kunnen zijn als het om slaap gaat.
Wat kunnen we hieruit concluderen?
Hoewel sommige onderzoeken kleine effecten van de volle maan op slaap hebben gevonden, zijn de resultaten verre van overtuigend. Veel van deze effecten zijn niet consistent terug te vinden in andere studies, wat betekent dat ze lastig te bewijzen zijn. Grootschalige bevolkingsonderzoeken laten bovendien geen duidelijke patronen zien die wijzen op een directe invloed van de maan op onze slaap.
Toch kan de volle maan op een indirecte manier invloed hebben. Zo is het mogelijk dat het extra licht van een heldere maan de slaap verstoort, vooral als je slaapkamer niet goed verduisterd is. Daarnaast speelt ook onze verwachting een rol. Als je ervan overtuigd bent dat je slechter slaapt tijdens volle maan, kan dit er onbewust toe leiden dat je inderdaad onrustiger slaapt. Dit psychologische effect, de self-fulfilling prophecy, kan in sommige gevallen sterker zijn dan de maan zelf.
Kortom: feit of fabel?
De bewering dat de maan een significante invloed heeft op onze slaap lijkt grotendeels een fabel. Hoewel enkele studies kleine effecten hebben gevonden, laten andere onderzoeken geen verband zien. Mogelijk spelen andere factoren, zoals lichtblootstelling en psychologische verwachtingen, een grotere rol. Slaap je slecht tijdens volle maan? Misschien is het de moeite waard om je slaapomgeving goed te verduisteren en ontspanningstechnieken toe te passen. Maar de schuld volledig bij de maan leggen? Daar is onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor.
Ben jij op zoek naar ondersteuning bij ontspanningstechnieken of mindfulness? Dan kan onze psycholoog jou daarbij helpen. Benieuwd naar de mogelijkheden? Kom direct in contact met een van onze psychologen of plan een gratis adviesgesprek. Meer weten over Psycholoog.nl? Klik dan hier.
Wil je meer lezen? Ga dan terug naar het overzicht.
Bronnen:
Röösli, M., Jüni, P., Braun‐Fahrlander, C., Brinkhof, M. W., Low, N., & Egger, M. (2006). Sleepless night, the moon is bright: longitudinal study of lunar phase and sleep. Journal of sleep research, 15(2), 149-153.
Haba-Rubio, J., Marques-Vidal, P., Tobback, N., Andries, D., Preisig, M., Kuehner, C., ... & Heinzer, R. (2015). Bad sleep? Don't blame the moon! A population-based study. Sleep medicine, 16(11), 1321-1326.
Cajochen, C., Altanay-Ekici, S., Münch, M., Frey, S., Knoblauch, V., & Wirz-Justice, A. (2013). Evidence that the lunar cycle influences human sleep. Current biology, 23(15), 1485-1488.
Samson, D. R., Crittenden, A. N., Mabulla, I. A., Mabulla, A. Z., & Nunn, C. L. (2018). Does the moon influence sleep in small-scale societies?. Sleep Health, 4(6), 509-514.
