Wat is munchausen (by proxy) in het kort?
- Munchausen is een psychische aandoening waarbij iemand doet alsof hij ziek, gehandicapt of gewond is, terwijl dit niet zo is.
- Ook kan er sprake zijn van het doelbewust opwekken van verwonding of ziekte.
- Vervolgens wordt er om een behandeling gevraagd voor de zelfveroorzaakte verwonding of ziekte.
- Wanneer iemand doet of een ander ziek, gehandicapt of gewond is, of een ziekte of verwonding bij een ander aanbrengt, wordt dit Munchausen by Proxy genoemd.
- De officiele term voor Munchausen is 'nagebootste stoornis'.
- Ongeveer 1 op de 100 mensen in een ziekenhuis vertoont een beeld gelijk aan Munchausen.
Wat is munchausen?
Mensen met Munchausen overdrijven, verzinnen, simuleren, of veroorzaken lichamelijke en psychische klachten en verschijnselen, en vragen vervolgens om een behandeling hiervan. Het is echter duidelijk dat hier sprake is van misleiding. Wanneer er al wel sprake was van lichamelijke klachten, zullen ze deze aandikken, waardoor anderen hen als zieker beschouwen dan daadwerkelijk het geval is. Hierdoor kan onterecht een intensievere behandeling toegepast worden.
Voorbeelden zijn het beschrijven van suïcidaliteit na het overlijden van een partner, terwijl hun partner nog leeft of ze geen partner hebben; insulten simuleren; de uitslag van urinetest beïnvloeden door er bloed aan toe te voege of hun medisch dossier vervalsen om zo ziekte te suggereren.
Wat is munchausen by proxy?
Wanneer iemand lichamelijke en psychische klachten en verschijnselen bij een ander overdrijft, verzint, simuleert, of veroorzaakt, wordt dit ‘Munchausen by proxy’ genoemd, ook wel ‘nagebootste stoornis opgedrongen aan iemand anders’. Iemand met deze stoornis verwondt bijvoorbeeld zelf zijn/haar kind, om vervolgens samen naar het ziekenhuis te gaan. Het komt ook voor dat er door één van de ouders een inzamelingsactie wordt opgezet voor zijn/haar zieke kind, dat in werkelijkheid niet ziek is. Het kind, de familie en kennissen denken echter dat dit wel zo is.
Belangrijk onderdeel van Munchausen is het doelbewust proberen het gestoorde gedrag te verbergen, ook weer door anderen te misleiden.
Wat zijn symptomen van munchausen (by proxy)?
Er is sprake van Munchausen als er wordt voldaan aan de volgende criteria:
- Doen alsof er sprake is van lichamelijke of psychische klachten of verschijnselen, of het doelbewust opwekken van ziekte of verwonding, terwijl aantoonbaar sprake is van misleiding
- Zichzelf als ziek, gehandicapt of gewond presenteren
- Het misleidende gedrag is duidelijk, ook al ontbreken er externe beloningen
- Het misleidende gedrag wordt niet veroorzaakt door een andere psychische stoornis, zoals een waanstoornis of psychotische stoornis
Er is sprake van Munchausen by proxy als er wordt voldaan aan de volgende criteria:
- Doen alsof er sprake is van lichamelijke of psychische klachten of verschijnselen, of het doelbewust opwekken van ziekte of verwonding bij een ander, terwijl aantoonbaar sprake is van misleiding
- Een ander als ziek, gehandicapt of gewond presenteren
- Het misleidende gedrag is duidelijk, ook al ontbreken er externe beloningen
- Het misleidende gedrag wordt niet veroorzaakt door een andere psychische stoornis, zoals een waanstoornis of psychotische stoornis
Hoe wordt munchausen (by proxy) behandeld?
Over de behandeling van deze psychische aandoening is nog weinig bekend. Mensen hebben vaak geen ziektebesef, en confrontatie met hun voorwendselen roept vaak woede op en leidt tot het vertrek naar een ander ziekenhuis. Belangrijk voor de behandelaars is om een “bestraffende confrontatie” te vermijden, zodat een effectieve behandelrelatie kan ontstaan.
Let op: behandeling van deze specifieke problematiek is niet mogelijk bij Psycholoog.nl. We adviseren je om hiervoor contact op te nemen met jouw huisarts.
Hoe zit het precies met stoornissen beschreven in de DSM-5?
Wanneer jij verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een stoornis wordt vastgesteld. Alleen dan kan de zorg vergoed worden vanuit de basisverzekering. Alle psychiatrische stoornissen zijn verzameld in de DSM-5. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen.
Een belangrijke kanttekening om bij de DSM-5 te maken is dat de stoornissen die hierin vermeld staan geen diagnoses zijn. De stoornis wordt beschreven aan de hand van een lijstje met symptomen. Voldoe je hieraan, dan 'heb' je deze stoornis. De stoornis of het label zegt alleen niets over hoe het komt dat je deze klachten ervaart. Het geeft geen verklaring.
Voldoe jij aan de kenmerken van een stoornis? Dan is die stoornis dus niet de reden dat je klachten hebt, maar slechts een beschrijving van jouw klachten. Wat dan het doel is van het gebruik van de DSM? Het helpt om klachten in duidelijk afgebakende categorieën te kunnen plaatsen. Zo weten we met elkaar iets beter waar we over spreken en hoe we klachten willen behandelen.
Wil jij meer lezen over de DSM-5 en hoe Psycholoog.nl hiermee omgaat? Klik dan hier.
