Je hebt waarschijnlijk een beeld bij wat een psycholoog ongeveer doet. Toch zullen de meeste mensen niet precies weten wanneer iemand zichzelf een psycholoog kan noemen en hoe allerlei soorten psychologen van elkaar verschillen.
Een psycholoog is iemand die zich bezig houdt met geestelijke gezondheid van mensen en problemen die daarmee samenhangen. Psychologen zijn - meestal - wetenschappelijk geschoold, wat betekent dat zij een universitaire studie hebben gevolgd. De meeste psychologen zijn werkzaam als hulpverlener in de geestelijke gezondheidszorg, maar velen werken ook in andere sectoren. Bijvoorbeeld als onderzoeker, als arbeidsdeskundige of als consulent.
Psychologen in de geestelijke gezondheidszorg helpen mensen met psychische problemen. Dit doen zij door klachten samen met de cliënt te duiden (waar komt deze klacht vandaan?) en een manier te zoeken om minder last te hebben van de klachten. Hier bestaan verschillende methodes, theorieën en zienswijzen in. De ene psycholoog zal vooral gefocust zijn op het verminderen van jouw klachten, door op gestructureerde wijze met jou te oefenen. Denk aan het overwinnen van angsten door jezelf hier in de praktijk aan bloot te stellen. De ander zal je misschien vooral helpen om het contact met jezelf en jouw emoties te versterken, om vanuit daar weerbaarder te worden en beter voor jezelf te gaan zorgen.
Wat bij jou past hangt af van hoe jij in elkaar zit en van waar je precies tegenaan loopt. Hoe dan ook is de ene psycholoog de andere niet.
Soorten psychologen
De term ‘psycholoog’ is op zichzelf geen beschermde titel, wat inhoudt dat in theorie iedereen zich zo mag noemen. Toch zijn er enkele beroepen in de geestelijke gezondheidszorg die wél beschermd zijn, en waar dus ook voorwaarden aan zijn verbonden. Deze beschermde beroepen zijn opgenomen in de Wet BIG, waarmee kwaliteit van zorg wordt bewaakt en verbeterd.
Psychologen die zijn opgenomen in het BIG-register hebben altijd nog een opleiding gedaan na hun universitaire master.
Hieronder vind je een overzicht van verschillende soorten psychologen die je in de praktijk tegen kunt komen.
- Toegepast psycholoog: de toegepast psycholoog heeft een hbo studie Toegepaste Psychologie afgerond. TP’ers zien we vaak terug in HR, coaching, onderwijsbegeleiding maar ook in het werkveld van de geestelijke gezondheidszorg. De titel van toegepast psycholoog is niet beschermd en een BIG-registratie is hierbij niet mogelijk.
- Basispsycholoog: basispsychologen hebben een psychologie master afgerond aan de universiteit. Deze titel is niet beschermd en leidt niet tot een BIG-registratie. Basispsychologen kunnen wel zijn aangesloten bij een beroepsvereniging en andere registraties behalen om zo kwaliteit te garanderen. De beroepsvereniging NIP heeft bijvoorbeeld meerdere registratieregelingen waar basispsychologen ook voor in aanmerking kunnen komen. Basispsychologen worden ook wel masterpsychologen of WO-psychologen genoemd.
- Gezondheidszorgpsycholoog (GZ-psycholoog): GZ-psychologen hebben na het behalen van hun master een tweejarige vervolgopleiding tot generalist afgerond en kunnen zich registreren in het BIG-register. Van de meeste zorgverzekeraars mogen GZ-psychologen de functie van hoofdbehandelaar uitoefenen, wat inhoudt dat de zorg onder hun inhoudelijke verantwoordelijkheid gedeclareerd mag worden. Een GZ-psycholoog mag ook diagnoses stellen.
- Klinisch psycholoog: de klinisch psycholoog heeft na het afronden van de GZ-opleiding nog een vierjarige vervolgopleiding tot specialist gevolgd. Zij behandelen doorgaans meer complexe problematiek en voeren vaak ook managementtaken uit binnen de organisatie. Zij zijn opgenomen in het BIG-register.
- Klinisch neuropsycholoog: de klinisch neuropsycholoog heeft ook een vierjarige vervolgopleiding tot specialist gevolgd en heeft zich toegespitst op de relatie van psychische klachten met het brein. Zij zijn opgenomen in het BIG-register.
- Psychotherapeut: de psychotherapeut heeft net als de klinisch (neuro)psycholoog een extra vervolgopleiding gevolgd tot specialist, maar met een andere route. Voor deze opleiding hoef je geen GZ-psycholoog te zijn, maar moet je wel over een masterdiploma beschikken. Psychotherapie richt zich voornamelijk op patronen die in de persoonlijkheid zitten waar vaak langdurige therapie passend bij is. Zij zijn opgenomen in het BIG-register.
Belangrijk om hierbij te vermelden is dat deze verschillen voornamelijk gaan over wat voor opleiding iemand heeft gevolgd. Natuurlijk kunnen bijvoorbeeld klinisch psychologen onderling ook weer sterk verschillen in hun werkwijze en specialisaties.
Psycholoog of coach?
Ook de term 'coach' is vrij voor iedereen om te gebruiken. Iedereen kan zich een coach noemen. Over het algemeen is er een aantal verschillen tussen psychologen en coaches:
- Opleiding: de meeste psychologen hebben een universitaire opleiding Psychologie gevolgd. Dit is in ieder geval een driejarige bacheloropleiding, mogelijk opgevolgd met een een- of tweejarige masteropleiding. Coaches kunnen een hbo-opleiding of cursus hebben gevolgd.
- Benadering: psychologen zullen doorgaans veel aandacht hebben voor het ontstaan van jouw klachten. Waar komt het vandaan? Vooral bij hevige psychische klachten is dit van belang om tot duurzame verandering te komen. Coaches zullen zich doorgaans meer richten op het hier en nu en wat jij in de toekomst wilt veranderen of bereiken. Het is voornamelijk gericht op persoonlijke ontwikkeling. Je maakt plannen met je coach en hij of zij helpt jou om die plannen waar te maken.
- Vergoeding: wanneer een psycholoog zorg levert die valt onder de basisverzekering of een aanvullende verzekering, kun je (deels) vergoeding krijgen voor jouw sessies. Coaching wordt slechts in enkele gevallen deels vergoed vanuit bepaalde aanvullende verzekeringen.
Naast deze algemene verschillen is de lijn tussen een psycholoog en een coach niet altijd even zwart-wit. Een psycholoog kan ook juist een heel oplossingsgerichte aanpak hebben en een coach kan er ook voor kiezen om juist iemands opvoeding en ontwikkeling in kaart te brengen. Er is veel verscheidenheid onder zowel coaches als psychologen.
Zoek je naar iemand die jou kan helpen? Dan is de vraag 'psycholoog of coach?' misschien nog niet eens de belangrijkste. Kijk vanuit jouw vraag of behoefte naar wie jou aanspreekt. Let hierbij bijvoorbeeld op specialisaties, achtergrond, werkwijze en de praktische zaken zoals tarieven en of je sessie ook online kan plaatsvinden.
Wij helpen je graag bij het vinden van de juiste psycholoog of coach.
Bel ons vrijblijvend op 085 273 3339. We luisteren naar jouw verhaal en geven je advies. Je wordt snel geholpen en komt niet op een wachtlijst.
Psychologen en medicatie
Het verschil tussen een psycholoog en een psychiater is dat psychologen nooit medicatie voor mogen schrijven, ook niet als zij een opleiding tot specialist hebben gevolgd. Enkel psychiaters mogen medicatie voorschrijven. Psychiaters zijn artsen die zich hebben gespecialiseerd in de psychiatrie. We noemen hen medisch specialisten.
Afspraak maken met één van onze psychologen?
