Ben je vaak bezig met het pleasen van anderen? Vermijd je conflicten en zeg je liever ‘ja’ dan ‘nee’, ook als dat tegen je eigen gevoel ingaat? Dit gedrag kan wijzen op de zogenoemde Fawn‑reactie, een coping‑mechanisme dat vaak ontstaat na (vroeg) trauma. In deze blog leggen we uit wat fawning is, hoe je het herkent, en hoe je stap voor stap uit dit patroon kunt komen.
Wat is de fawn‑reactie?
De fawn‑reactie is een overlevingsstrategie. In bedreigende situaties kiest iemand niet voor vechten (fight), vluchten (flight) of bevriezen (freeze), maar voor pleasen of aanpassen. Het doel is om gevaar of conflict te vermijden door anderen tevreden te houden.
Deze reactie wordt vaak beschreven in het kader van complexe posttraumatische stress (C‑PTSS). Het is belangrijk om te beseffen dat fawning geen karakterfout is, maar een aangeleerde strategie die ooit hielp om te overleven. Fawning ontwikkelt zich vaak in gezinnen waar veiligheid afhankelijk was van aanpassen of pleasen. Denk aan situaties van:
- Emotionele verwaarlozing of wisselende aandacht
- Misbruik of geweld
- Hoge druk om te voldoen aan verwachtingen
Kinderen leren hierdoor dat ze zichzelf beter kunnen wegcijferen om liefde, veiligheid of goedkeuring te krijgen. Dit patroon wordt vaak versterkt omdat pleasen op korte termijn sociale beloning oplevert, zoals complimenten of waardering.
Signalen van fawning
Het herkennen van fawning is de eerste stap naar verandering. Enkele veelvoorkomende signalen zijn:
- Altijd ‘ja’ zeggen, ook als je eigenlijk ‘nee’ wilt
- Eigen behoeften of gevoelens negeren
- Angst voor conflict of afwijzing
- Overmatig verontschuldigen of verantwoordelijk voelen voor anderen
- Moeite met grenzen aangeven
- Het gevoel hebben jezelf te verliezen
Deze signalen kunnen leiden tot uitputting, depressieve gevoelens of het gevoel niet authentiek te leven.
Hardnekkige fawning
Het patroon is diep ingeslepen, omdat het ooit effectief was voor overleving. Langdurig fawning kan leiden tot:
- Verlies van eigen identiteit en autonomie
- Eenzijdige of uitbuitende relaties
- Emotionele uitputting of burn‑out
- Moeite met authentieke verbindingen
Hoe stop je met fawning?
Verandering is mogelijk met bewustwording en oefening. Enkele stappen zijn:
- Herken je gedrag: Houd bij wanneer je pleast en waarom.
- Voel je behoeften: Vraag jezelf af wat je zelf wilt of voelt.
- Oefen grenzen: Begin klein, bijvoorbeeld met ‘nee’ zeggen in veilige situaties.
- Verbind met je lichaam: Ademhalingsoefeningen, mindfulness of somatische therapie helpen het zenuwstelsel te kalmeren.
- Zoek ondersteuning: Een trauma‑bewuste therapeut kan je helpen patronen te doorbreken.
- Wees mild voor jezelf: Fawning was ooit een overlevingsstrategie. Het is normaal dat loslaten tijd kost.
Fawning lijkt soms onschuldig, maar kan op de lange termijn je autonomie en welzijn ondermijnen. Door te herkennen wanneer je pleast, je behoeften serieus te nemen en stap voor stap grenzen te oefenen, kun je de controle terugwinnen. Herken je jezelf hierin en wil je hulp bij het doorbreken van pleasen en het sterker leren aangeven van je grenzen? Psycholoog.nl biedt online therapie zodat je op een laagdrempelige manier professionele begeleiding kan ontvangen, waar en wanneer het jou uitkomt. Neem vrijblijvend contact op met ons aanmeld- en adviesteam via 085 273 3339 of plan online een gratis adviesgesprek in.
