Klimaatverandering is niet langer een abstract concept maar een tastbare realiteit die steeds meer mensen zorgen baart. De term 'klimaatangst' verwijst naar de intense angst en bezorgdheid die sommige mensen voelen bij het denken aan de gevolgen van klimaatverandering. Van overstromingen tot bosbranden, de natuur lijkt steeds vaker alarm te slaan. Hoewel deze zorgen begrijpelijk zijn, kunnen ze soms leiden tot overweldigende gevoelens van angst en hulpeloosheid. In deze blog verkennen we wat klimaatangst is, waarom het toeneemt en bieden we strategieën om ermee om te gaan, ondersteund door recente onderzoeksinzichten.
Wat is klimaatangst?
Klimaatangst, ook wel eco-anxiety of klimaatstress genoemd, is een specifieke vorm van angst die voortkomt uit zorgen over klimaatverandering en de gevolgen daarvan voor de planeet en de toekomst. Dit kan variëren van milde bezorgdheid tot ernstige angststoornissen. Mensen met klimaatangst maken zich vaak zorgen over de impact van hun eigen acties op het milieu, de toekomst van de aarde en de effecten van klimaatverandering op toekomstige generaties.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat klimaatangst een normale emotionele reactie is op de wereldwijde ecologische crisis. Het kan echter leiden tot aanzienlijke psychologische stress en zelfs functionele beperkingen als het onbehandeld blijft. Daarnaast benadrukken onderzoekers dat klimaatangst niet alleen een individuele ervaring is, maar ook een collectief probleem dat onze maatschappelijke veerkracht kan aantasten als het niet effectief wordt aangepakt. Daarom is het belangrijk om meer kennis te vergaren en te spreiden over dit fenomeen.
Waarom neemt klimaatangst toe?
De media-aandacht
De afgelopen jaren is er een toename van mediaberichten over klimaatverandering en de bijbehorende rampen. Van smeltende ijskappen tot extreem weer, de constante stroom van alarmerend nieuws kan bijdragen aan een gevoel van angst en machteloosheid. Dit fenomeen wordt vaak 'climate doomscrolling' genoemd, waarbij mensen eindeloos door negatieve berichten scrollen, wat hun angstgevoelens kan versterken.
Directe impact
Steeds meer mensen worden persoonlijk geraakt door de gevolgen van klimaatverandering. Of het nu gaat om bosbranden, overstromingen of hittegolven, de realiteit van klimaatverandering wordt steeds tastbaarder. Uit onderzoek blijkt dat dit directe contact met klimaatgerelateerde rampen de angst en bezorgdheid vergroot. Die mensen lopen een verhoogd risico op klimaatangst op.
Toekomstige onzekerheid
De onzekerheid over wat de toekomst brengt, kan ook bijdragen aan klimaatangst. Mensen maken zich zorgen over de leefbaarheid van de planeet voor toekomstige generaties en vragen zich af welke wereld zij achterlaten voor hun kinderen en kleinkinderen. Deze onzekerheid kan leiden tot gevoelens van hopeloosheid en machteloosheid.
Hoe ga je om met klimaatangst?
Het is belangrijk om te erkennen dat klimaatangst een normale reactie is op een reëel probleem. Hier zijn enkele strategieën die je kunnen helpen om met deze angst om te gaan en je geestelijke welzijn te beschermen:
Blijf geïnformeerd, maar beperk je blootstelling
Het is belangrijk om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rondom klimaatverandering, maar het is net zo cruciaal om je blootstelling aan alarmerend nieuws te beperken. Probeer je nieuwsconsumptie te beperken tot specifieke tijden van de dag en vermijd het constant volgen van negatieve berichten.
Zet je in voor positieve actie
Een van de beste manieren om met klimaatangst om te gaan, is door je in te zetten voor positieve actie. Dit kan variëren van kleine veranderingen in je dagelijks leven, zoals het verminderen van je plasticverbruik, tot het deelnemen aan lokale milieuprojecten. Actief bijdragen aan oplossingen kan je een gevoel van controle en voldoening geven.
Focus op wat je kunt controleren
Het is makkelijk om je overweldigd te voelen door de omvang van klimaatverandering, maar het is belangrijk om te focussen op wat je wel kunt controleren. Richt je op de dingen die je in je eigen leven kunt veranderen en zoek manieren om een positieve impact te hebben op je omgeving.
Praat over je zorgen
Het delen van je zorgen met anderen kan een opluchting zijn en je helpen om je minder geïsoleerd te voelen. Praat met vrienden, familie of een therapeut over je gevoelens en zoek steun bij mensen die je begrijpen en ondersteunen. Het bespreken van je angsten kan je helpen om ze te relativeren en een gevoel van gemeenschap te creëren. Ook uit onderzoek is gebleken dat sociale steun als een belangrijke factor is in het verminderen van klimaatangst.
Praktiseer mindfulness en zelfzorg
Mindfulness en zelfzorg kunnen effectieve tools zijn om met klimaatangst om te gaan. Probeer mindfulness-oefeningen zoals meditatie of ademhalingstechnieken om je te helpen kalmeren en in het moment te blijven. Zorg daarnaast goed voor jezelf door voldoende te slapen, gezond te eten en regelmatig te bewegen.
Zoek professionele hulp indien nodig
Als je merkt dat je klimaatangst je dagelijks leven aanzienlijk beïnvloedt, overweeg dan om professionele hulp te zoeken. Een therapeut kan je helpen om je angsten te begrijpen en strategieën te ontwikkelen om ermee om te gaan. Bekijk hier wat Psycholoog.nl daarbij voor jou kan betekenen. Heb je vragen? Neem direct contact op met ons aanmeldteam of plan vrijblijvend een gratis adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
Referenties:
Kurth C and Pihkala P (2022) Eco-anxiety: What it is and why it matters. Front. Psychol. 13:981814. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.981814.
Baudon P, Jachens L. A Scoping Review of Interventions for the Treatment of Eco-Anxiety. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021; 18(18):9636. https://doi.org/10.3390/ijerph18189636
