Op het NOS verscheen recent nieuws dat de mentale gezondheid in Nederland verder verslechtert, met name onder jongeren. Stress, eenzaamheid en psychische klachten nemen bij hen toe, terwijl volwassenen relatief stabiel blijven. Dit roept belangrijke vragen op: waarom ervaren jongeren zoveel druk en onzekerheid, en hoe kunnen zij hun veerkracht en welzijn versterken?
Wat zeggen de cijfers?
Uit de nieuwe Monitor Mentale Gezondheid, opgesteld door onderzoekers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Trimbos Instituut, blijkt dat de mentale gezondheid in Nederland verder achteruitgaat. Psychische klachten zoals stress, somberheid en angst komen vaker voor. Ook het aantal verwijzingen naar de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) neemt toe, en het ziekteverzuim door mentale klachten groeit mee. Daarmee laat de totale ziektelast door mentale problemen een duidelijke stijgende lijn zien, wat aangeeft dat dit een maatschappelijk relevant probleem is.
Voor jongeren en jongvolwassenen zijn de cijfers extra zorgwekkend. Het gaat specifiek om de groep tot 25 jaar. Bij deze groep is er een duidelijke toename van eenzaamheid, stress en mentale klachten. Ook signalen van ernstiger problematiek, zoals suïcidale gedachten, nemen toe. Opvallend is dat deze trend al vóór corona zichtbaar was, wat suggereert dat de oorzaken structureel zijn en niet alleen het gevolg van de pandemie.
Waarom hebben jongeren het zwaar?
Jongeren en jongvolwassenen zitten in levensfasen vol veranderingen en uitdagingen. Dit maakt hen kwetsbaarder voor mentale klachten. Enkele belangrijke verklaringen:
- Overgangsfasen: Belangrijke keuzes zoals studie, eerste baan, zelfstandig wonen en volwassen worden zorgen voor stress en onzekerheid.
- Identiteitsontwikkeling: Jongeren zijn bezig met ontdekken wie ze zijn en wat ze willen. Dit kan verwarring en existentiële vragen oproepen.
- Sociale druk en vergelijking: Sociale media, prestatiedruk en verwachtingen leiden ertoe dat zelfwaarde vaak gekoppeld wordt aan succes en prestaties.
- Onzekerheid over basisbehoeften: Zorgen over wonen, werk of financiële zekerheid beïnvloeden het gevoel van veiligheid en toekomstperspectief.
- Coping en kwetsbaarheid: Jongeren hebben nog minder vaste copingstrategieën en zijn psychisch, sociaal en cognitief in ontwikkeling, waardoor ze gevoeliger zijn voor stress en mentale klachten.
Praktische handvatten voor jongeren en hun omgeving
De verslechtering van mentale gezondheid klinkt ernstig, maar er zijn concrete stappen die jongeren (en hun omgeving) kunnen nemen om veerkracht en welzijn te vergroten:
- Gezonde routines: Zorg voor voldoende slaap, neem regelmatig rust en beweeg genoeg. Houd sociale contacten op peil en wees bewust van schermtijd; dit helpt stress en druk te verminderen.
- Emotieregulatie & mildheid: Erken gevoelens van stress of onrust en probeer mild voor jezelf te zijn. Zelfcompassie en relativering helpen om prestatiedruk en zelfkritiek te verminderen.
- Focus op wat je kunt beïnvloeden: Richt je energie op zaken waar je wél invloed op hebt: vaardigheden ontwikkelen, plannen maken, steun zoeken of een netwerk opbouwen. Laat los wat buiten jouw controle ligt, zoals maatschappelijke druk of economische onzekerheid.
- Verbinding en steun zoeken: Praat openlijk met vrienden, familie of mentoren over zorgen en verwachtingen. Zo voel je je minder alleen en versterk je je veerkracht. Kleine steunmomenten, zoals samen iets doen of iemand bellen, helpen al veel.
- Preventie & vroegsignalering: Let op signalen van stress of mentale klachten bij jezelf en anderen. Vroegtijdig herkennen en ingrijpen kan verergering voorkomen. Soms is professionele hulp nodig, maar een open gesprek of steun vanuit de omgeving kan ook veel doen.
- Realistische perspectieven & waarden: Accepteer dat het leven niet altijd draait om perfectie of succes. Sta stil bij wat echt belangrijk voor jou is: welzijn, persoonlijke groei, intenties en relaties. Realistische doelen stellen helpt om druk te verminderen en meer voldoening te ervaren.
Tot slot
De cijfers laten zien dat mentale gezondheid hoog op de agenda moet staan, ook op school, werk en in de samenleving. Verzuim door mentale problemen kost Nederland jaarlijks zo’n 5 miljard euro. Tegelijk kan iedereen kleine stappen zetten: met bewustzijn, steun en mildheid kunnen jongeren én volwassenen veerkrachtiger omgaan met stress en onzekerheid.
Bij psycholoog.nl kun je terecht voor online therapie voor volwassenen met milde mentale klachten. Onze begeleiding biedt praktische handvatten om sterker en zelfverzekerder in het leven te staan en erger te voorkomen. Neem vrijblijvend contact op via 085 273 3339 of plan direct een gratis online adviesgesprek.
Lees hier het artikel van het NOS.
