Voor velen is met pensioen gaan een belangrijke mijlpaal: eindelijk tijd om te ontspannen, te reizen of nieuwe hobby's te ontdekken. Maar voor anderen brengt deze verandering juist onzekerheid, gevoelens van verlies en zelfs somberheid met zich mee. Het stoppen met werken betekent niet alleen het einde van een carrière, maar ook een verschuiving in identiteit en dagelijkse structuur. In deze blog bespreken we de verborgen mentale uitdagingen van met pensioen gaan en geven we inzicht in hoe je hiermee om kunt gaan.

Waarom voelt met pensioen gaan soms ongemakkelijk?

De overgang naar pensioen kan ongemakkelijk aanvoelen omdat het veel meer is dan alleen het verlaten van de werkplek. Het is een grote levensverandering die je identiteit, dagelijkse routine en sociale netwerk kan beïnvloeden. Veel mensen identificeren zich sterk met hun werk, en het wegvallen van deze rol kan leiden tot gevoelens van leegte of zinloosheid. Dit fenomeen wordt ook wel 'pensioenshock' genoemd, en het kan mensen overvallen, zelfs als ze dachten goed voorbereid te zijn.

Daarnaast kan de plotselinge overvloed aan vrije tijd overweldigend zijn, vooral als je niet weet hoe je die tijd wilt invullen. Waar je voorheen een duidelijk schema had en doelen om na te streven, kan het pensioen een tijd zijn waarin die structuur wegvalt, wat kan leiden tot gevoelens van desoriëntatie en onzekerheid.

Wat zijn de risico’s voor mentale gezondheid bij pensionering?

Het wegvallen van dagelijkse werkverplichtingen kan leiden tot een verlies van sociale contacten, wat isolatie in de hand kan werken. Dit verhoogt het risico op eenzaamheid, wat weer kan bijdragen aan depressie en angstklachten. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen die abrupt met pensioen gaan zonder een duidelijk plan voor hun tijd, meer kans hebben op mentale gezondheidsproblemen.

Ook is er het risico dat mensen zich gaan afvragen of ze genoeg hebben bereikt in hun leven of carrière, wat kan leiden tot gevoelens van spijt of mislukt zijn. Deze existentiële vragen kunnen zwaar wegen en bijdragen aan een somber gevoel na het stoppen met werken.

Hoe kun je mentale uitdagingen tijdens pensioen herkennen en aanpakken?

  1. Herken de signalen van somberheid of angst
    Het is normaal om je soms wat verloren te voelen na het stoppen met werken, maar als je merkt dat je langdurig somber bent, moeite hebt om van dingen te genieten, of last hebt van angstgevoelens, dan kan het zijn dat je mentale gezondheid wordt aangetast. Het is belangrijk om deze signalen serieus te nemen en hulp te zoeken als dat nodig is.

  2. Blijf actief en sociaal betrokken
    Actief blijven is cruciaal om je mentale gezondheid te behouden. Dit betekent niet alleen fysiek actief blijven, maar ook mentaal en sociaal actief blijven. Zoek naar nieuwe hobby's, leer iets nieuws of sluit je aan bij sociale groepen om je netwerk uit te breiden en je dagen betekenisvol te maken.

  3. Zoek naar nieuwe doelen en betekenis
    Veel van de uitdagingen van pensioen komen voort uit het verlies van een gevoel van doel en betekenis. Door nieuwe doelen te stellen, of dat nu in de vorm is van vrijwilligerswerk, het volgen van een cursus, of het starten van een creatieve onderneming, kun je weer een gevoel van voldoening en zingeving vinden.

Is het normaal om je na pensioen verloren te voelen?

Ja, het is volkomen normaal om je in het begin wat verloren te voelen na het pensioen. Deze periode van aanpassing kan verschillende emoties met zich meebrengen, van opluchting tot verwarring of zelfs verdriet. De sleutel is om deze emoties te erkennen en te begrijpen dat ze deel uitmaken van het proces. Voor sommigen kan het nuttig zijn om met een psycholoog te praten om deze gevoelens te verwerken en om te leren hoe ze een nieuwe balans kunnen vinden in hun leven.

Bij Psycholoog.nl begrijpen we dat het pensioen grote emotionele uitdagingen met zich mee kan brengen. Onze psychologen kunnen je helpen om deze overgang soepeler te laten verlopen en strategieën te ontwikkelen om een zinvol en bevredigend leven te leiden na je carrière. Heb je het gevoel dat je moeite hebt met het aanpassen aan deze nieuwe fase in je leven? Neem dan contact op met ons aanmeldteam of plan vrijblijvend een gratis adviesgesprek in om te ontdekken hoe wij je kunnen ondersteunen.

Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht

 

Referentie: 

Wang, M., Henkens, K., & van Solinge, H. (2011). A review of theoretical and empirical advancements. The American psychologist, 66(3), 204–213. https://doi.org/10.1037/a0022414.

Wil je meer weten? Lees meer over dit onderwerp in onze artikelen

Mentale gezondheid bij ouderen

(28-12-2023)

Bij veroudering denken we vaak aan afname van de fysieke gezondheid. Maar de mentale gezondheid is minstens zo belangrijk. Lees er meer over in deze blog. Lees verder

Cognitieve Gedragstherapie als behandeling voor Long Covid

(14-8-2023)

Long Covid veroorzaakt aanhoudende symptomen zoals vermoeidheid, kortademigheid en mentale mist. CGT heeft zich naar voren geschoven als veelbelovende benaderin… Lees verder

Als volwassene realiseren dat je een KOPP/KOV-kind bent

(9-8-2023)

Wat als je er op latere leeftijd achter komt dat de problemen die je ervaart veroorzaakt worden doordat je een KOPP/KOV-kind bent? Lees verder

Groepstherapie: leren van elkaar

(14-6-2023)

Groepstherapie is een manier van behandelen waarbij je van elkaar kan leren en een nieuw perspectief kan zien. Lees in deze blog meer over de voordelen van groe… Lees verder