Alle psychische ziektebeelden die we kennen, zijn beschreven in de DSM-5: the Diagnostic and Statistical manual of Mental disorders. In de loop van de tijd veranderen de (wetenschappelijke) inzichten over de beschreven ziektebeelden. Daarom zijn we inmiddels toe aan de vijfde editie van dit handboek.
In de DSM-5 lees je een objectieve ‘droge’ beschrijving van de verschillende psychische stoornissen. Ze zijn ingedeeld in categorieën en voorzien van een code ofwel label. Een behandelaar in de reguliere ggz zal jouw diagnose doorgaans proberen te matchen met één van de labels uit de DSM-5. Het label bepaalt vervolgens of de kosten voor je behandeling voor vergoeding in aanmerking komen. Niet iedereen is even gelukkig met het gebruik van deze labels.
Denken in hokjes
Het gebruik van de labels geeft duidelijkheid. Dat kan prettig zijn. Je kunt eenvoudiger vertellen waar je last van hebt. En het is praktisch: behandelaars en verzekeraars gebruiken dezelfde taal en termen om een psychische stoornis te duiden. Anderen voelen zich juist niet thuis in het ‘hokje’ van hun diagnose of hebben klachten die passen bij verschillende ziektebeelden.
Stigma
Daarnaast kunnen mensen last ondervinden van het negatieve oordeel dat kleeft aan bepaalde labels. We noemen dat stigma. Bij zelfstigma zie je jouw label als een belangrijk onderdeel van je identiteit: je gaat (onterecht) geloven in de negatieve opvattingen die volgens jou bij dat label horen. Bij publiek stigma gaat het over het negatieve beeld dat anderen kunnen hebben over bepaalde psychische klachten. Personen met bepaalde psychische klachten worden bijvoorbeeld gezien als ‘gevaarlijk’, ‘onbekwaam’ of ‘zwak’. Bij structureel stigma is er sprake van wetten of procedures die ervoor zorgen dat mensen met psychische aandoeningen gediscrimineerd worden. Zij moeten bijvoorbeeld een extra hoge verzekeringspremie betalen of komen minder gemakkelijk aan een baan. Een associatief stigma tenslotte is van toepassing op de naasten van iemand met psychische klachten, zoals bijvoorbeeld ouders en partners. Zij merken bijvoorbeeld dat ze verantwoordelijk gehouden worden voor de mentale kwetsbaarheid (‘ze heeft vast niet goed gezorgd voor haar kind’) of worden buitengesloten (‘ik vind het te moeilijk om over die depressie van haar man te praten’). Meer lezen over stigma in de ggz? Kijk dan eens op www.samensterkzonderstigma.nl.
Je bent meer dan je diagnose
Natuurlijk heeft niet iedereen met psychische klachten meteen een officiële stoornis te pakken. En als dat wel zo is, heeft niet iedereen behoefte aan een label. Het is belangrijk om oog te houden voor de mens achter de klachten. Deze mensgerichte benadering staat tegenover de stoornisgerichte benadering en gaat vooral uit van wat iemand zelf wil en nodig heeft om goed te kunnen leven mét een bepaalde psychische kwetsbaarheid.
Bij Psycholoog.nl kiezen we duidelijk voor deze mensgerichte benadering. We onderzoeken samen met jou waar je klachten vandaan komen en hoe we jouw situatie kunnen verbeteren. We maken alles bespreekbaar, maar plakken geen etiket op jouw kwetsbaarheden. Het gaat erom dat je in het dagelijks leven zo prettig mogelijk kunt zijn wie jij bent! Een mens mét z’n eigen kwetsbaarheid, maar ook met z’n eigen kracht!
Wil je meer weten over onze aanpak? Neem dat contact met ons op. We bespreken graag vrijblijvend of en hoe we jou kunnen helpen!