In plaats van altijd te zoeken naar vaste regels of één kloppende theorie, kun je ook anders kijken: per geval. Dat noemen we thinking in cases; denken in concrete situaties in plaats van algemene modellen. Deze manier van denken helpt vooral bij complexe vraagstukken waarin context en menselijke verschillen belangrijk zijn.
Wat is het verschil?
Veel benaderingen proberen de werkelijkheid te vangen in algemene wetten of vaste protocollen. Denk aan: “Als A gebeurt, dan doe je altijd B.” Handig, maar de praktijk zit vaak anders in elkaar. Geen twee situaties zijn precies gelijk. Toch proberen we vaak om unieke situaties te behandelen alsof ze hetzelfde zijn.
Denken in gevallen pakt het anders aan. Het kijkt niet eerst naar de regel, maar naar de situatie zelf: Wat speelt hier precies? Wie is erbij betrokken? Wat maakt dit geval bijzonder? Het vraagt niet “welke regel past hierbij?”, maar “wat is hier nodig?”
Waarom is het zo waardevol?
1. Het houdt rekening met verschillen.
Iedere situatie is anders. Door per geval te denken, ontstaat ruimte voor nuance. Wat voor de één werkt, hoeft voor de ander niet te kloppen. Een arts, bijvoorbeeld, kijkt niet alleen naar de diagnose, maar ook naar de persoon erachter. Zo ook een leraar, hulpverlener of rechter.
2. Het voorkomt te snelle oordelen.
Thinking in cases vraagt om vertraging. Eerst goed kijken, luisteren, begrijpen. Je bent niet bezig met het afvinken van een lijstje, maar met écht begrijpen wat er speelt. Daardoor maak je zorgvuldiger keuzes.
3. Het maakt je flexibeler.
Regels zijn soms te strak. Als je gewend bent om in gevallen te denken, kun je beter omgaan met situaties die ‘net anders’ zijn. Dat maakt je minder afhankelijk van standaardoplossingen en creatiever in je aanpak.
Geen trucje, maar een manier van kijken
Denken in gevallen is geen methode met vaste stappen. Het is een houding. Je stelt je open, laat ruimte voor twijfel, en probeert de situatie serieus te nemen zoals die is. Dat vraagt aandacht en nieuwsgierigheid, maar levert ook meer inzicht op.
Deze manier van denken zie je vaak terug in beroepen waarin het om mensen draait: in de zorg, het onderwijs, het recht of de psychologie. Maar ook in het dagelijks leven kan het waardevol zijn. Niet meteen denken: “zo hoort het”, maar vragen: “wat past hier?”
In het kort
In een wereld vol modellen, regels en algoritmes nodigt thinking in cases ons uit om de werkelijkheid in al haar details te blijven zien. Het is geen alternatief voor theorie, maar een aanvulling die ons leert om beter te kijken. Soms biedt één goed begrepen geval meer inzicht dan tien algemene regels ooit kunnen geven.
Merk jij dat je je herkent in aspecten benoemd in dit artikel? Schroom dan niet om contact op te nemen. Psycholoog.nl kan je hierbij helpen. Neem contact met ons op of plan een gratis adviesgespek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht
