Nee zeggen. Het klinkt zo simpel, maar dat is het vaak niet. Je bent snel geneigd om toch maar even die vriendin te helpen of dat project op het werk aan te nemen, ook al heb je er eigenlijk geen tijd voor. Het is dan blijkbaar lastig voor je om je eigen grenzen aan te geven en misschien zelfs wel om die überhaupt aan te voelen. Hoe komt dit en wat kan je doen zodat je vaker "nee" kan zeggen?
Grenzen tijdens je kindertijd
Voor de een is het aangeven van grenzen een stuk gemakkelijker dan voor de ander. Vaak beginnen we allemaal redelijk op hetzelfde niveau. Als baby huilde je als je iets nodig had en als peuter is ‘nee’ een van je meest gebruikte woorden. Toch kun je in deze periode al beperkt worden in het aangeven van je behoeften, met grote gevolgen op latere leeftijd.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat jouw ouders weinig beschikbaar voor je waren. Het aangeven van wat jij wel of niet wilde had dan misschien weinig zin. Je kunt dan al vroeg leren om het maar voor je te houden. Ook als je opgroeit met een ouder met psychische problemen, kunnen er patronen ontstaan waarbij jij je vooral bekommert om jouw ouder en veel minder bezig bent met wat jij eigenlijk nodig hebt. Als jouw grenzen als kind al consequent werden overschreden, bijvoorbeeld omdat er sprake was van agressie, kan dit ook tot gevolg hebben dat je jezelf klein maakt en vooral gericht bent op de emoties van een ander.
Waarom is nee zeggen zo belangrijk?
‘Nee’ zeggen is een krachtige manier om grenzen te stellen. Hierdoor bespaar je energie en tijd voor jezelf. Als je in plaats van automatisch 'ja' zegt, bewust 'nee' zegt vanuit liefde voor jezelf, ga je van moeten naar willen. Je bepaalt dan zelf hoe je je dag indeelt en waar je jouw energie en aandacht op richt.
Door bewuster ‘nee’ te zeggen word je minder geleefd en leef je meer vanuit je eigen wensen en verlangens, waardoor je je meer in balans voelt. Dit komt doordat je dingen doet waar je echt achter staat en van geniet.
Dat betekent niet dat je geen dingen meer moet doen waar je tegenzin bij voelt. Natuurlijk moet je nu eenmaal soms iets doen waar je niet zo van geniet. Máár, wanneer de keuze bij jou wordt gelaten en je dus ‘nee’ mág en kan zeggen, maak die keuze dan bewust! ‘Nee’ zeggen is een geweldige manier om de regie over je eigen leven te houden. Het voorkomt dat je overspannen raakt en in een overlevingsmodus terecht komt.
Gevolgen van ja zeggen
Op korte termijn kan het inschikken naar de ander verleidelijker zijn dan een grens aangeven. Je hoeft niemand teleur te stellen en de relatie met de ander blijft goed. Wanneer je ‘nee’ zegt, loop je het risico dat je een negatieve reactie krijgt van de ander. Toch is het langetermijneffect van alsmaar overal op in gaan negatief. Je neemt wellicht te veel hooi op de vork en doet dingen waar je eigenlijk geen zin in hebt. Je cijfert jezelf weg. Hierdoor kan je jezelf overwerken of in een burn-out terecht komen.
Daarnaast zal ook jouw relatie met de ander hieronder gaan lijden. Je bouwt bijvoorbeeld irritatie op omdat je eigenlijk weerzin voelt maar dit niet durft uit te spreken. Je zal hierdoor sneller geprikkeld reageren en minder genieten van het gezelschap van de ander. Ook doe je de ander enigszins tekort. Je laat hem of haar namelijk niet zien wat je écht voelt, wat er écht in je omgaat. De ander kan daardoor ook een minder goede partner of vriendin voor je zijn. De ander kan nu eenmaal niet in jouw hoofd kijken om te zien wat je nu echt nodig hebt.
10 tips om nee te kunnen zeggen
- Bereid je goed voor. Wanneer je onzeker overkomt is iemand minder snel geneigd om jouw nee te accepteren. Bereid je goed voor door afspraken te maken met jezelf en houd je hier ook aan. Je kunt ook een aantal zinnetjes van tevoren bedenken.
- Houd het kort en krachtig. Dan kom je zelfverzekerd en definitief over. Het is niet nodig om uitgebreide verklaringen te geven. Dat ben je niemand verschuldigd en dit komt op de ander sneller over als een excuus.
- Geef een andere optie. Wanneer het nu niet uitkomt, kan je aanbieden om te helpen op een tijdstip dat het voor jou wel uitkomt.
- Kijk of iemand anders kan helpen. Wanneer jij niet beschikbaar bent kan je aanbieden om te kijken of iemand anders kan helpen. Dit werkt het best als je van tevoren hier over nadenkt, zodat je dit al met diegene kunt overleggen en tijdens het gesprek een goed voorstel kunt doen.
- Het is niet persoonlijk. Voelt de ander zich afgewezen? Geef aan dat het niet persoonlijk is, maar dat je op dit moment gewoon even niet beschikbaar bent om te helpen. Laat vervolgens de emoties van de ander ook bij diegene. Het is niet aan jou om iets voor de ander op te lossen. Voel je je emotioneel gemanipuleerd, dan is het nodig om een nieuwe (stevigere!) grens aan te geven.
- Iemand anders heeft voor jou besloten. Als je het zelf moeilijk vindt om nee te zeggen, kan je hulp vragen aan je partner of collega. Laat weten dat je het rustiger aan wilt doen. De ander kan je dan makkelijker even terugroepen als je weer te veel wilt doen.
- Kijk hoe anderen nee zeggen. Misschien heb je wel iemand om je heen die heel goed is in nee zeggen. Leer hiervan!
- Oefen met nee zeggen. Hoe vaker je iets doet, hoe makkelijker het gaat. Maak er zo nodig een spelletje van!
- Houd het respectvol. Je kan op verschillende manieren nee zeggen. Geef aan dat je het een leuk idee vindt, maar je op dit moment er gewoon geen tijd voor hebt, of het nu even te veel is.
- Durf van een ja toch nog een nee te maken. Het is oké dat je van mening verandert, maar geef dit wel op tijd aan! Het is voor de ander niet prettig als je je op het laatste moment bedenkt.
Wil jij werken aan het voelen en aangeven van je grenzen? Het team van Psycholoog.nl helpt je graag verder! Neem vrijblijvend contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in. We zorgen dan dat jij snel kunt kennismaken met een psycholoog.
Ook kun je ons bellen op 085 273 3339, of een bericht via Whatsapp sturen naar 06 4851 6543.
