Vermijdingsgedrag lijkt vaak een praktische oplossing: wegblijven van spanning, lastige gesprekken, pijnlijke herinneringen of situaties die onzekerheid oproepen. Maar achter dit gedrag schuilt meestal iets diepers. Vermijding ontstaat vaak vanuit angst, overbelasting, negatieve ervaringen, perfectionisme of het gevoel tekort te schieten. Soms is het ooit begonnen als een beschermingsmechanisme, iets wat je hielp om te overleven of om stress tijdelijk te verminderen.
Het probleem is dat dit mechanisme op de lange termijn juist zorgt voor méér spanning, meer beperkingen en minder zelfvertrouwen. Veel mensen herkennen hun eigen vermijdingspatronen pas laat, omdat vermijding zich in allerlei subtiele vormen kan verstoppen.
Deze checklist helpt je ontdekken of vermijdingsgedrag een grotere rol speelt in je leven dan je denkt.
Ga voor jezelf na bij elke stelling: Ja, herken ik of Nee, herken ik niet.
Gedragingen en patronen
-
Ik zeg afspraken of sociale activiteiten af omdat ze spanning oproepen.
-
Ik stel belangrijke taken uit omdat ik bang ben voor fouten, moeite of kritiek.
-
Ik zoek afleiding (bijvoorbeeld scrollen, series kijken, druk bezig blijven) om ongemakkelijke gevoelens niet te hoeven voelen.
-
Ik ga moeilijke gesprekken uit de weg, zelfs als ze nodig zijn.
-
Ik probeer pijnlijke herinneringen of emoties te vermijden door ze weg te duwen of te negeren.
-
Ik minimaliseer of ontken problemen totdat ze groter worden.
-
Ik vermijd situaties waarin ik word gezien, beoordeeld of onbekende mensen ontmoet.
-
Ik trek me terug wanneer iets te veel spanning of onzekerheid oproept.
-
Ik verzin excuses die geloofwaardig klinken, maar eigenlijk vermijding verhullen.
-
Ik voel vaak opluchting op het moment dat ik iets vermijd, maar daarna schuld, teleurstelling of stress.
Minder voor de hand liggende vormen van vermijding
-
Ik zeg zelden nee omdat ik spanning, conflict of afwijzing wil voorkomen.
-
Ik blijf voortdurend bezig of productief om maar niet stil te hoeven staan bij mezelf.
-
Ik stel doelen uit totdat “het perfecte moment” komt.
-
Ik wil controle over situaties om onzekerheid te vermijden.
-
Ik check veel, plan veel of bereid situaties overdreven voor om risico’s te vermijden.
-
Ik houd mezelf klein of onzichtbaar in sociale situaties om ongemak te voorkomen.
Wanneer kan vermijdingsgedrag problematisch worden?
Herken je je in meerdere bovenstaande punten? Dan kan vermijding invloed hebben op:
-
jouw dagelijks functioneren;
-
relaties en sociale contacten;
-
je stemming en zelfvertrouwen;
-
groei en het aangaan van nieuwe ervaringen;
-
stress, angst of somberheid op de langere termijn.
Vermijding geeft korte-termijn opluchting, maar versterkt problemen op lange termijn. Het herkennen van patronen is een belangrijke eerste stap om de cirkel te doorbreken.
Wat kun je doen? En wat kunnen wij voor je doen?
-
Begin klein: kies één situatie die je normaal vermijdt en probeer die tóch aan te gaan.
-
Oefen met ongemak verdragen; je hoeft niet perfect te presteren.
-
Praat erover met iemand die je vertrouwt.
-
Overweeg professionele hulp, zoals CGT of ACT, wanneer vermijding je belemmert in je leven.
Wij van Psycholoog.nl hebben ervaring met vermijdingsgedrag en de klachten die hier bij ervaren kunnen worden. Mede om deze reden kunnen wij mensen die zich herkennen in de bovengenoemde klachten/situaties dan ook voorzien van passende zorg.
Benieuwd naar wat wij voor jou kunnen betekenen?
Neem direct contact op met ons aanmeldteam via 085-2733339 of plan vrijblijvend een gratis adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
