We leven in een tijdperk waarin informatie altijd en overal binnen handbereik is. Berichten, meldingen, e-mails, nieuws en sociale media vechten voortdurend om onze aandacht. Hoewel technologie ons leven op talloze manieren heeft verrijkt, heeft het ook een keerzijde: ons vermogen om langdurig te concentreren lijkt te eroderen. Vooral volwassenen, die multitasken tussen werk, gezin en digitale communicatie, merken dat focus steeds moeilijker wordt vast te houden.
De psychologie van afleiding
Ons brein is van nature niet gemaakt voor de constante stroom van prikkels die digitale apparaten bieden. Vanuit evolutionair perspectief is de menselijke aandacht ontworpen om snel te schakelen tussen signalen in de omgeving, handig om gevaar te detecteren, maar minder ideaal in een wereld vol notificaties.
Elke keer dat je telefoon trilt of je e-mail oplicht, treedt er een dopaminepiek op: het brein wordt beloond met een klein “shotje” verwachting en nieuwsgierigheid. Dit versterkt de neiging om steeds opnieuw te checken, een proces vergelijkbaar met gewoontevorming of zelfs verslaving.
Multitasken bestaat niet
Veel volwassenen geloven dat ze goed kunnen multitasken, maar onderzoek toont aan dat het brein eigenlijk steeds schakelt tussen taken. Deze voortdurende taakwisseling, bekend als task switching, kost cognitieve energie. Elke onderbreking, hoe kort ook, maakt dat het tot 20 minuten kan duren voordat we weer volledig geconcentreerd zijn.
Het gevolg is een gevoel van mentale versnippering: we doen meer, maar onthouden minder.
De illusie van productiviteit
Digitale tools geven vaak een vals gevoel van efficiëntie. We beantwoorden snel berichten en verwerken talloze kleine taken, maar missen de diepe concentratie die nodig is voor complex denkwerk of creativiteit. Neuropsychologen noemen dit het verschil tussen oppervlakkige aandacht (gericht op snelheid en volume) en diepe aandacht (gericht op diepgang en inzicht).
Wanneer oppervlakkige aandacht de overhand krijgt, neemt niet alleen onze productiviteit af, maar ook ons gevoel van voldoening.
Wat helpt om focus te herstellen?
-
Creëer digitale grenzen: Plan momenten waarop je niet bereikbaar bent. Zet meldingen uit of gebruik apps die afleiding blokkeren.
-
Werk in focusblokken: De Pomodoro-techniek (25 minuten werken, 5 minuten pauze) helpt het brein om ritme en concentratie op te bouwen.
-
Herstel het vermogen tot verveling: Door even niets te doen, krijgt het brein de kans om informatie te verwerken en nieuwe ideeën te vormen.
-
Gebruik technologie bewust: Zet apparaten in als hulpmiddel, niet als constante gezelschap. Een bewuste digitale hygiëne vergroot mentale rust.
In het kort
De digitale wereld biedt ongekende mogelijkheden, maar vraagt om bewuste omgang met aandacht. Concentratie is geen aangeboren talent, maar een spier die getraind moet worden. Door momenten van rust, focus en digitale stilte in te bouwen, kunnen we onze mentale helderheid herwinnen — en weer echt aanwezig zijn in wat we doen.
Wil je aan de slag met de klachten die je ervaart? Neem dan contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
