Wanneer je een dissociatieve episode ervaart, heb je het gevoel dat je los staat van je lichaam en geest. Dit is een vervelend gevoel, en het kan meerdere oorzaken hebben. Een andere naam voor dissociatie is derealisatie of depersonalisatie. Lees er in deze blog meer over!
Wat is dissociatie?
Veel mensen ervaren wel minstens één keer een dissociatieve episode in hun leven. Wanneer dit je overkomt lijkt het wel alsof je niet meer in contact staat met je lichaam of je omgeving. Soms kan de wereld om je heen ook niet meer ‘echt’ aanvoelen of ervaar je gebeurtenissen als een droom. De duur van een dissociatieve episode kan verschillen per persoon; dit varieert van enkele minuten of uren tot weken of zelfs maanden. Daarnaast is het belangrijk om in gedachten te houden dat een dissociatieve episode er niet voor iedereen hetzelfde uitziet.
Hoe ontstaat dissociatie?
Dissociatie is vaak een reactie op een stressvolle situatie. Wanneer je lichaam in gevaar is of een situatie als gevaarlijk ervaart kan het op drie manieren reageren: vechten (fight), vluchten (flight) of bevriezen (freeze). Dit laatste is het geval bij dissociatie. Wanneer je een stressvolle gebeurtenis meemaakt brengt dit heftige emoties teweeg. Je hersenen kunnen dit echter niet verwerken en schakelen hierdoor als het ware uit, zodat jij niet meer bewust meekrijgt wat er gebeurt. Sommige mensen kunnen hierdoor ook last krijgen van geheugenverlies.
Dissociatie kan een reactie zijn op een directe gebeurtenis die jou stress oplevert (bijvoorbeeld het geven van een presentatie) of een reactie op herinneringen aan een eerdere situatie (bijvoorbeeld gedachtes aan een trauma dat je hebt meegemaakt). Daarnaast kan dissociatie ook voorkomen als gevolg van (overmatig) alcohol- of drugsgebruik.
Derealisatie of depersonalisatie?
Hoewel dissociatie er voor iedereen anders uitziet en er uiteenlopende gradaties van symptomen zijn, spreken we vaak over derealisatie en depersonalisatie. Derealisatie wijst op het gevoel dat de wereld om je heen ‘niet echt’ is. Alles om je heen voelt levenloos en alsof je door een wazige bril kijkt. Depersonalisatie wijst op het gevoel dat je buiten jezelf treedt. Dit kan er uit zien als jezelf niet meer herkennen en het gevoel hebben dat je niet meer echt bent. Daarnaast ervaren sommige mensen ook het gevoel dat zij hun emoties, gedachten en gedragingen als derde persoon ervaren. Zij observeren als het ware zichzelf als buitenstaander. Als je last hebt van dissociatie kan het zijn dat je derealisatie, depersonalisatie of een combinatie van beide ervaart.
Hoe ga je om met dissociatie?
Het kan lastig zijn om om te gaan met dissociatieve symptomen. Een eerste stap kan zijn het leren herkennen van de situaties die jou in een dissociatieve staat brengen. Omdat dissociatie vaak een onderliggende oorzaak heeft is het belangrijk om deze eerst aan te pakken. Daarnaast kunnen bepaalde technieken ervoor zorgen dat je dichter bij jezelf en de realiteit blijft. Hierbij kun je denken aan meditatie, sporten of sociaal contact zoeken. Tenslotte is het vaak helpend om al je zintuigen te prikkelen. De een zal aan een plens koud water in diens gezicht al genoeg hebben, terwijl de ander juist meer heeft aan ademhalingsoefeningen of zich focussen op bepaalde smaaksensaties.
Bij Psycholoog.nl is het niet mogelijk om een behandeling te krijgen voor derealisatie of depersonalisatie. Heb je vragen over deze problematiek of vragen over andere klachten? Neem contact met ons op of plan een gratis adviesgespek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
