Dissociatie is een manier waarop het brein zichzelf beschermt tegen overweldigende stress, angst of emotionele pijn. Door tijdelijk afstand te nemen van gevoelens, gedachten of het lichaam kan iemand blijven functioneren. Voor veel mensen gebeurt dit af en toe en mild, vaak zonder het te herkennen. Wanneer dissociatie echter vaker of intenser optreedt, kan het contact met jezelf en je omgeving steeds meer vervagen. Deze checklist helpt je herkennen of dissociatie een rol speelt en in welke mate.
Bepaal voor jezelf bij elke stelling: Ja, herken ik of Nee, herken ik niet.
Lichte signalen van dissociatie
Deze vormen komen veel voor en zijn vaak tijdelijk of situationeel.
-
Ik voel me soms afwezig of alsof ik op de automatische piloot sta.
-
Ik merk dat ik momenten mis of me niet herinner wat er net is gezegd.
-
Ik raak gemakkelijk mijn focus kwijt wanneer iets emotioneel wordt.
-
Ik voel me soms emotioneel afgevlakt of minder verbonden met mijn gevoelens.
-
Ik heb het gevoel dat de tijd ineens sneller of langzamer gaat.
-
Ik staar regelmatig voor me uit zonder dat ik het doorheb.
-
Ik voel me soms losgekoppeld van mijn lichaam, alsof ik er niet helemaal in zit.
-
Ik heb moeite om te voelen wat ik nodig heb of wil in het moment.
Minder opvallende vormen die toch dissociatief kunnen zijn
-
Ik functioneer goed, maar voel me innerlijk leeg of verdoofd.
-
Ik analyseer emoties liever dan dat ik ze voel.
-
Ik blijf rationeel terwijl mijn lichaam gespannen of uitgeput is.
-
Ik heb moeite om te ontspannen, zelfs in veilige situaties.
Ernstigere dissociatieve klachten
Deze signalen kunnen wijzen op dissociatie die het dagelijks functioneren beïnvloedt.
-
Ik voel me soms alsof ik van buitenaf naar mezelf kijk.
-
De wereld voelt soms onwerkelijk, wazig of alsof ik in een film zit.
-
Ik heb duidelijke gaten in mijn geheugen die ik niet kan verklaren.
-
Ik raak gedesoriënteerd over tijd, plaats of wat ik aan het doen was.
-
Ik herken mezelf soms niet goed in de spiegel.
-
Ik heb het gevoel dat verschillende delen van mij anders reageren of denken.
-
Stress of triggers kunnen me plots laten wegvallen.
-
Dissociatie belemmert mijn werk, relaties of dagelijkse taken.
Wanneer kan dissociatie problematisch worden?
Dissociatie wordt zorgelijk wanneer je merkt dat:
-
het steeds vaker optreedt of langer aanhoudt;
-
je minder grip ervaart op jezelf of je omgeving;
-
emoties, herinneringen of verbinding structureel worden vermeden;
-
het herstel na stress of spanning steeds moeilijker wordt;
-
je functioneren of gevoel van identiteit eronder lijdt.
Wat kun je doen?
-
Herkennen is de eerste stap: dissociatie is geen zwakte, maar een beschermingsmechanisme.
-
Grondingsoefeningen kunnen helpen om weer contact te maken met het hier en nu.
-
Veiligheid en stabiliteit zijn belangrijker dan het direct ophalen van herinneringen.
-
Bij aanhoudende klachten kan therapie helpen, bijvoorbeeld trauma-gerichte CGT, EMDR of stabilisatiegerichte behandeling.
Dissociatie kan verwarrend of beangstigend aanvoelen, maar het is belangrijk om te weten dat het een begrijpelijke reactie is op overbelasting. Het herkennen van signalen betekent niet dat er “iets mis” is, maar dat je lichaam en brein om aandacht vragen. Door er bewust bij stil te staan en, wanneer nodig, ondersteuning te zoeken, kan het contact met jezelf en je omgeving stap voor stap herstellen.
Benieuwd naar wat wij voor jou kunnen betekenen? Neem direct contact op met ons aanmeldteam via 085-2733339 of plan vrijblijvend een gratis adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
