De afgelopen jaren is het thema eenzaamheid steeds populairder geworden. Er is veel aandacht voor in de media en binnen de zorg is het een belangrijk topic. Zo komen er ook steeds meer initiatieven om eenzaamheid te beperken. Dit alles doet voorkomen dat het ervaren van eenzame gevoelens een negatieve beleving is, maar is dat wel zo?
Onderzoek uitgevoerd door Pauline van Wijk, student Social Work aan de Hogeschool van Amsterdam, werpt nieuw licht op hoe eenzaamheid wordt ervaren en begeleid in de ambulante psychiatrie. De resultaten van haar onderzoek bespreken we in deze blog.
Onderzoek naar de begeleiding van eenzaamheid
Pauline haar onderzoek richtte zich op de vraag: “Hoe ervaren woonbegeleiders en cliënten in de ambulante psychiatrie de begeleiding bij eenzaamheid?”. Hoewel Pauline aanvankelijk dacht dat er te weinig aandacht was voor eenzaamheid binnen de begeleiding, lieten de onderzoeksresultaten een ander beeld zien.
Want wat bleek? De resultaten van haar onderzoek toonde aan dat cliënten in de ambulante psychiatrie vaak niet de prioriteit geven aan de behandeling van eenzaamheid in de algehele begeleiding.
Resultaten begeleiders
Via enquêtes bij elf ambulante begeleiders kwam naar voren:
-
Alle begeleiders gaven aan cliënten te begeleiden die last hebben van eenzame gevoelens.
-
Negen van de elf begeleiders voelden zich bekwaam om te handelen wanneer een cliënt aangeeft eenzaam te zijn.
-
Meer dan de helft vond dat de organisatie voldoende handvatten biedt om eenzaamheid te beperken.
Resultaten cliënten
Daarnaast werden vier cliënten geïnterviewd. Hun ervaringen gaven een ander perspectief:
-
Alle cliënten waren tevreden met de huidige begeleiding.
-
Voor hen was eenzaamheid een gevolg van psychische en/of lichamelijke kwetsbaarheden, niet de oorzaak.
-
Ze hadden de eenzaamheid geaccepteerd en gaven aan dat ze geen behoefte voelden om actief tegen de eenzaamheid te vechten, vaak vanwege hun fysieke of mentale toestand.
De begeleiding richtte zich voornamelijk op de onderliggende oorzaken van eenzaamheid, zoals het verbeteren van de fysieke en mentale gezondheid. Dit werd door de cliënten als waardevol ervaren.
Wat betekent dit voor het stigma rondom eenzaamheid?
Het onderzoek benadrukt dat eenzaamheid niet altijd een prioriteit hoeft te zijn in de begeleiding. Voor veel mensen in de ambulante psychiatrie ligt de focus op het aanpakken van onderliggende problemen. Het stigma dat eenzaamheid per definitie iets is wat bestreden moet worden, wordt hiermee genuanceerd. Mensen kunnen eenzaamheid soms accepteren en zelfs leren leven met deze gevoelens zonder dat dit hun kwaliteit van leven significant schaadt.
Belangrijke lessen
Wat kunnen zorgorganisaties en professionals leren van deze bevindingen?
-
Kijk verder dan de eenzaamheid: Begrijp dat eenzaamheid vaak een gevolg is van andere kwetsbaarheden. Richt begeleiding op deze onderliggende oorzaken.
-
Respecteer de individuele ervaring: Niet iedereen die eenzaam lijkt, ervaart dit als problematisch. Luister naar de behoeften en wensen van de persoon zelf.
-
Ondersteun acceptatie: Soms is het belangrijker om mensen te helpen eenzaamheid te accepteren dan om het koste wat het kost te willen bestrijden.
Het ervaren van eenzaamheid kan voor veel mensen vervelend zijn, maar het hoeft niet altijd de focus van begeleiding te zijn. Zoals dit onderzoek laat zien, draait het om het aanpakken van de behoeften van de persoon in kwestie. Door verder te kijken dan het stigma rondom eenzaamheid, kunnen we zorgen voor begeleiding die echt aansluit bij wat mensen nodig hebben.
Bij Psycholoog.nl staan we klaar om te ondersteunen bij mentale klachten, of het nu gaat om eenzaamheid of andere uitdagingen. Wil je meer weten? Neem contact met ons op of plan een gratis adviesgesprek in.
Wij danken Pauline van Wijk voor haar bijdrage aan deze blog. Wil je meer weten over haar onderzoek? Neem dan contact met haar op via LinkedIn.
