We hebben allemaal gewoontes en gedragingen die we bijna zonder nadenken uitvoeren. Dit onbewuste gedrag vormt een groot deel van ons dagelijks leven en kan zowel positieve als negatieve effecten hebben. Maar hoe werkt dit precies, en hoe krijgen we er meer controle over?  

Wat is onbewust gedrag?  

Onbewust gedrag verwijst naar acties, gewoontes en reacties die we uitvoeren zonder bewuste overweging. Deze gedragingen zijn het resultaat van patronen die we in de loop van tijd hebben ontwikkeld. Ze worden gestuurd door ons onderbewustzijn. Terwijl bewuste beslissingen inspanning en aandacht vereisen, zijn onbewuste handelingen vrijwel automatisch.  

Dit onbewuste gedrag wordt vaak aangedreven door automatische gedachten. Dit zijn snelle, onbewuste gedachten die worden getriggerd door specifieke situaties. Deze gedachten en gedragingen kunnen gebaseerd zijn op eerdere ervaringen, overtuigingen en patronen. 

Hoe onbewust gedrag ons beïnvloedt  

Onbewust gedrag kan ons leven op verschillende manieren beïnvloeden, zowel positief als negatief. Enkele voorbeelden zijn:  

  • Efficiëntie en gewoonten: onbewust gedrag is vaak efficiënt omdat het ons helpt om dagelijkse taken uit te voeren zonder dat we er bewust over na te hoeven denken. Het maakt het leven gemakkelijker en het laat ons energie besparen voor beslissingen die complexer zijn.  
  • Beperkende gewoontes en gedragspatronen: hoewel sommige onbewuste gedragingen nuttig zijn, kunnen anderen ons juist beperken. Bijvoorbeeld, als je onbewust geneigd bent om conflicten te vermijden, kan dit ertoe leiden dat je problemen niet direct aanpakt. Dit kan op de lange termijn stress veroorzaken. Het kan ook zijn dat je onbewust steeds negatieve gedachten over jezelf hebt. Dit kan je zelfvertrouwen schaden.  
  • Beïnvloeding van relaties: onbewust gedrag speelt ook in grote rol in onze relaties. Hoe we reageren op de emoties van anderen, hoe we communiceren en hoe we genegenheid tonen kan beïnvloed worden door onbewuste patronen. Bijvoorbeeld, als je onbewust geleerd hebt om je emoties te onderdrukken, kan dit leiden tot miscommunicatie en afstand in je relaties.  

Het herkennen en begrijpen van onbewust gedrag

Een van de grootste uitdagingen met onbewust gedrag is dat we er ons niet van bewust zijn. Het kost daarom inspanning en zelfreflectie om ze te herkennen. Toch is het mogelijk om meer zelfinzicht te krijgen in je onbewuste patronen.  

Het begint met bewustwording. Neem de tijd om na te denken over je dagelijkse reacties. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen of al je gewoontes wel nuttig zijn. Vervolgens kun je de gevoelens en gedachten die samengaan met dit onbewuste gedrag onderzoeken. Probeer je gedachten en gevoelens te observeren zonder ze meteen te veroordelen.  

Zodra je bewust bent van bepaalde onbewuste gedragingen die je wilt veranderen, kun je beginnen met het aanbrengen van kleine aanpassingen. Dit kan door nieuwe gewoontes aan te leren, of door jezelf te trainen om bewuster te reageren in situaties waarin je normaal automatisch zou handelen.  

Bij Psycholoog.nl kunnen we je helpen om je meer bewust te worden van je gedrag, en vervelende patronen aan te pakken. Wil je graag in gesprek gaan met een psycholoog over jouw klachten? Je kunt vrijblijvend contact met ons opnemen om de mogelijkheden te bespreken. Dit kan door middel van het inplannen van een adviesgesprek of door direct contact op te nemen met ons.  

Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.

Wil je meer weten? Lees meer over dit onderwerp in onze artikelen

Sociale weerbaarheid: hoe je omgaat met negatieve mensen en toxiciteit

(6-2-2025)

Het ontwikkelen van sociale weerbaarheid kan je helpen om beter om te gaan met negatieve of toxische mensen in jouw omgeving. Hoe? Dat lees je hier! Lees verder

Hoe de mentale gezondheid verschilt onder generaties

(4-2-2025)

Hoe verschillen babyboomers, generatie X, millennials en generatie Z in hun kijk op mentale gezondheid? Lees verder

Psycholoog Eline vertelt over 75 hard: een mentale krachtproef of een recept voor burn-out?

(31-1-2025)

Een challenge die (online) veel populariteit vergaart is 75 hard. Wat houdt deze oefening in en werkt het om een gezonde leefstijl te bevorderen? Lees er in dez… Lees verder

GGD gezondheidsmonitor jongvolwassenen: de helft kampt met problemen

(21-1-2025)

De GGZ heeft de resultaten van de landelijke monitor over de mentale gezondheid van jongvolwassenen vrijgegeven. Lees verder