Als we het hebben over mentale gezondheid, denken we vaak aan stress, somberheid of angst. Maar mentaal gezond zijn is veel meer dan alleen geen klachten hebben. Het betekent dat je je goed voelt, kunt omgaan met de dagelijkse ups en downs, en fijne relaties hebt met anderen.
Natuurlijk spelen persoonlijke factoren zoals erfelijkheid en leefstijl mee, maar uit onderzoek blijkt dat ook je omgeving veel invloed heeft. Denk aan geldproblemen of weinig sociale steun: dit soort omstandigheden kunnen flink doorwerken in je hoofd.
Hoe de maatschappij je gemoed beïnvloedt
Volgens onderzoekers van het Amsterdam UMC richt het huidige beleid zich vooral op het behandelen van psychische klachten, terwijl de werkelijke oorzaken vaak dieper liggen. Maatschappelijke factoren spelen hierin een grote rol. Denk bijvoorbeeld aan:
- Armoede
- Schulden
- Weinig sociale steun
- Een onveilige of instabiele woonsituatie
- Moeite met het vinden van goede zorg
Het Trimbos-instituut noemt dit 'sociale determinanten van gezondheid': aspecten uit je omgeving die je mentale gezondheid beïnvloeden. Een voorbeeld: iemand met hoge schulden ligt 's nachts wakker van de zorgen. Die voortdurende stress kan leiden tot angst of somberheid. En als het daardoor niet meer lukt om te werken, worden de geldproblemen nog groter. Zo kom je al snel in een vicieuze cirkel terecht.
Een gezonde samenleving
Therapie is ontzettend waardevol en kan veel betekenen. Maar als iemand na een sessie weer thuiskomt in een stressvolle of onveilige situatie, is het effect vaak tijdelijk. Om echt verschil te maken, moeten we breder kijken. Een gezonde samenleving draagt bij aan gezonde mensen. Dat betekent: zorgen voor betaalbare woningen, goede zorg die makkelijk te vinden is, toegankelijke hulp bij schulden, en wijken waar mensen elkaar kennen en steunen.
Hoe eerder, hoe beter
Een andere belangrijke stap is het versterken van mentale veerkracht: het vermogen om met tegenslag om te gaan. Die vaardigheden kun je leren. Daarom is het slim om daar al vroeg mee te beginnen, bijvoorbeeld op school. Door kinderen te leren hoe ze met stress of moeilijke gevoelens kunnen omgaan, voorkom je dat problemen later uitgroeien tot serieuze klachten.
Wat kun jij doen?
Je hebt misschien niet direct invloed op het beleid of de inrichting van je wijk, maar er zijn dingen die je zelf kunt doen:
- Herken de invloed van je omgeving: Heb je het gevoel dat je mentaal vastloopt? Sta dan eens stil bij de omstandigheden waarin je leeft.
- Praat erover: Of het nou met een vriend, buur of psycholoog is: praten lucht op.
- Zoek steun: Sociale steun is een belangrijke beschermende factor. Kijk of er mensen zijn bij wie je terecht kunt, of zoek contact via een buurthuis, sportclub of online community.
- Vraag hulp op tijd: Als je merkt dat je klachten blijven aanhouden, trek dan op tijd aan de bel. Hoe eerder je hulp zoekt, hoe beter je klachten behandeld kunnen worden.
Bij Psycholoog.nl zijn we er om jou te helpen. Heb je behoefte aan een gesprek met een psycholoog? Neem direct contact met ons op of plan een vrijblijvend adviesgesprek in om de mogelijkheden te bespreken.
Meer blogs lezen? Klik dan hier.
Bronnen:
Mentale gezondheid begint bij gezonde maatschappelijke omstandigheden | Amsterdam UMC
Sociale determinanten van mentale gezondheid - Trimbos-instituut
Effecten van sociale determinanten op mentale gezondheid - Trimbos-instituut
