Het gedragsexperiment is een oefening uit de cognitieve gedragstherapie. Ben je benieuwd wat het is en of jij er ook van zou kunnen profiteren? Lees dan verder.
Wat is een gedragsexperiment?
Een gedragsexperiment is precies wat het woord inhoudt: een experiment om ander (gewenst) gedrag te gaan vertonen in een situatie om te leren hoe dit gaat en hoe hierop gereageerd wordt. Deze experimenten zijn bedoeld om de (negatieve, disfunctionele) gedachten en opvattingen te onderzoeken en bij te stellen.
In een gedragsexperiment kun je testen of de negatieve gedachte die jij hebt wel uitkomt of dat het toch anders gaat dan je vreest. En stel dat deze gedachte klopt - dat wat je vreest inderdaad uitkomt -, hoe erg is dat dan? Of ervaar je dat je dit eigenlijk prima aankunt?
Stappenplan gedragsexperiment
Een gedragsexperiment bestaat uit een aantal stappen die worden doorgelopen.
- Formuleer de disfunctionele opvatting en bepaal de geloofwaardigheid (als-dan gedachte)
- Formuleer een realistische alternatieve gedachte en bepaal de geloofwaardigheid
- Bedenk een passend gedragsexperiment en beschrijf hoe dit experiment eruit ziet
- Als de disfunctionele opvatting waar is, hoe zal het experiment dan verlopen?
- Als de alternatieve gedachte waar is, hoe zal het experiment dan gaan?
- Voer het experiment uit
- Beschrijf hoe het experiment is verlopen
- Welke conclusies kun je trekken over de geloofwaardigheid van de disfunctionele en de alternatieve opvatting?
- Wat heb je van dit experiment geleerd?
Gedragsexperiment voorbeeld
Iemand met een hondenfobie zou het volgende gedragsexperiment kunnen inzetten:
- Als ik langs een hond loop, dan zal de hond mij bijten waardoor ik ernstig gewond raak. Geloofwaardigheid 90%
- Als ik langs een hond loop, dan zal deze weinig aandacht voor mij hebben. Geloofwaardigheid 5%
- Ik ga door het park lopen waar vast honden zijn. Als ik een persoon met een aangelijnde hond zie, dan loop ik deze tegemoet. Ik doe niets anders dan normaal, ik loop op een gemiddeld tempo en kijk vooruit totdat ik de hond gepasseerd ben.
- Als de disfunctionele opvatting waar is, dan bijt de hond mij op het moment dat ik langsloop. Ik zal dan gewond zijn, waarna een ambulance moet komen om mij te helpen/mee te nemen naar het ziekenhuis.
- Als de alternatieve gedachte waar is, dan zal ik langs de hond lopen en zal er niks gebeuren. Ik zal verder lopen door het park en uiteindelijk naar huis gaan.
- Het experiment zoals hierboven beschreven uitvoeren
- Ik vond het heel spannend om te doen, maar uiteindelijk is het gelukt om het uit te voeren. Ik ging op woensdagmiddag naar het park en vond al snel een vrouw met een aangelijnde hond. Ik liep hen tegemoet, de vrouw knikte vriendelijk en de hond had eigenlijk alleen aandacht voor de andere honden in het park. Hoewel het voelde alsof het lang duurde, was het eigenlijk zo gebeurd en was ik de hond en de vrouw voorbij. Hierna ben ik rustig naar huis gelopen.
- De geloofwaardigheid van de disfunctionele gedachten daalt voor mijn gevoel, ongeveer naar 70%. De geloofwaardigheid van de alternatieve gedachte stijgt licht naar 10%.
- Het is niet per definitie zo dat ik gebeten word door een hond als ik erlangs loop en dat ik gewond raak. Ik zal dit experiment nog vaker uitvoeren om me hier zekerder over te voelen. Een volgende stap zou kunnen zijn om loslopende honden op te zoeken.
Bij welke klachten kan het worden ingezet?
Een gedragsexperiment kan helpen bij problematisch gedrag dat gepaard gaat met negatieve en disfunctionele gedachten. Zo kan het onder andere worden ingezet als oefening bij angstklachten, somberheidsklachten en paniekklachten.
Ben jij benieuwd of cognitieve gedragstherapie jou kan helpen? Je kunt vrijblijvend contact met ons opnemen. Dit kan door middel van het inplannen van een adviesgesprek of door direct contact op te nemen met ons.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
Bron:
Broeke, E. t. (2022). Cognitieve gedragstherapie: de basisvaardigheden. Nederland: Boom.
