Iedereen heeft weleens een periode waarin hij zich energieker of creatiever voelt dan normaal. Maar wanneer die verhoogde stemming intenser is en merkbaar invloed heeft op gedrag en functioneren, kan er sprake zijn van een hypomanische episode. Dit verschijnsel komt vooral voor bij bipolaire stoornissen en is belangrijk om te herkennen, juist omdat het vaak wordt verward met “gewoon goed in je vel zitten”.
Wat is een hypomanische episode?
Een hypomanische episode is een toestand waarin iemand gedurende minstens vier dagen achtereen een opvallend verhoogde, prikkelbare of expansieve stemming heeft. In tegenstelling tot een manische episode is hypomanie minder ernstig: er is geen psychose en het dagelijks functioneren blijft meestal grotendeels intact. Toch is het een duidelijk afwijking van iemands normale stemming en gedrag.
Typische kenmerken van hypomanie zijn:
-
Een sterk verhoogd energieniveau en verminderde slaapbehoefte
-
Versneld denken en praten
-
Verhoogde zelfwaardering of zelfvertrouwen
-
Verhoogde doelgerichtheid of productiviteit
-
Impulsief of risicovol gedrag (zoals overmatige uitgaven of sociale overmoed)
-
Prikkelbaarheid of snel geïrriteerd raken
Tijdens zo’n periode kan iemand zich euforisch, charmant en buitengewoon creatief voelen. Veel mensen beschrijven het zelfs als “de beste versie van zichzelf”. Juist daardoor is hypomanie verraderlijk: het voelt prettig, maar kan sluipenderwijs leiden tot instabiliteit, uitputting of sociale conflicten.
Het verschil tussen hypomanie en manie
Hoewel de symptomen op elkaar lijken, verschillen hypomanie en manie in ernst en impact.
Bij manie zijn de symptomen zó intens dat iemand vaak niet meer in staat is om normaal te functioneren. Er kunnen wanen of hallucinaties optreden, en opname in een kliniek is soms noodzakelijk.
Bij hypomanie blijft het realiteitsbesef behouden en kan iemand meestal blijven werken of studeren, al merken mensen in de omgeving vaak dat gedrag en stemming opvallend anders zijn.
Wanneer komt hypomanie voor?
Hypomanische episodes komen meestal voor bij mensen met een bipolaire II-stoornis, waarin hypomanie afgewisseld wordt met depressieve episodes. Bij een bipolaire I-stoornis treden daarentegen ook volledige manieën op.
Soms kan hypomanie worden uitgelokt door medicatie (zoals antidepressiva), slaapgebrek of stressvolle levensgebeurtenissen.
Behandeling en zelfinzicht
De behandeling van hypomanie richt zich op het stabiliseren van stemming en het voorkomen van extreme schommelingen. Dit gebeurt vaak met stemmingsstabilisatoren (zoals lithium) en psychotherapie, vooral gericht op het herkennen van vroege signalen.
Een belangrijk onderdeel van herstel is zelfinzicht: leren opmerken wanneer energie, slaap en stemming veranderen. Door tijdig in te grijpen kan worden voorkomen dat een hypomanische episode doorslaat naar een manie of gevolgd wordt door een depressie.
In het kort
Een hypomanische episode lijkt op een periode van extra energie en zelfvertrouwen, maar het is méér dan dat: het is een duidelijk patroon dat deel uitmaakt van een stemmingsstoornis. Door deze episodes te herkennen en serieus te nemen, kunnen mensen met een bipolaire stoornis leren hun stemming beter te reguleren en een stabieler leven opbouwen.
Wil je aan de slag met de klachten die je ervaart? Neem dan contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
