Voor mensen met een dwangstoornis, ook wel OCD genoemd, kunnen sommige gedachten zich vastzetten, herhalen en een intense angst of onrust oproepen. Deze gedachten kunnen leiden tot bepaalde gedragingen die als noodzakelijk worden ervaren om die angst te verminderen. In deze blog lees je hier meer over!
Wat zijn dwanggedachten?
Dwanggedachten, ook wel obsessies genoemd, zijn terugkerende, opdringerige gedachten, beelden of impulsen die als onvrijwillig of storend worden ervaren. Ze dringen zich vaak op zonder aanleiding en gaan gepaard met een gevoeld van angst, schuld, schaamte of afschuw. Voorbeelden van dwanggedachten zijn:
- De angst dat je jezelf of een ander pijn doet
- De gedachte dat je besmet bent
- Het gevoel dat iets precies goed moet zijn, ander gebeurt er iets vervelends
Belangrijk om te weten is dat deze gedachten vaak niet overeenkomen met iemands waarden en overtuigingen. Mensen met dwanggedachten weten vaak dat ze irrationeel zijn, maar kunnen het niet loslaten.
Wat zijn dwanghandelingen?
Dwanghandelingen, of compulsies, zijn herhaalde gedragingen of mentale handelingen die iemand uitvoert om de angst en spanning die voortkomt uit de dwanggedachten te verminderen. Deze handelingen voelen vaak als noodzakelijk, ook al beseft de persoon dat ze overdreven of onlogisch zijn. Voorbeelden zijn:
- Herhaald handen wassen
- Dingen in een bepaalde volgorde leggen of tellen
- Mentale rituelen zoals het herhalen van woorden
Dwanghandelingen kunnen zowel extern als intern zijn. Je kunt bijvoorbeeld steeds controleren of de deur dicht is, maar ook herhaaldelijk tellen.
De vicieuze cirkel
De relatie tussen dwanggedachten en dwanghandelingen is nauw: de handelingen zijn bedoeld om de gedachten te neutraliseren of de verwachte negatieve gevolgen te voorkomen. Dit lijkt op korte termijn te werken, maar op lange termijn houden de handelingen het probleem juist in stand. Het brein leert namelijk dat de handeling nodig is om gevaar te vermijden, waardoor de neiging om die handeling te herhalen sterker wordt.
Er bestaan gelukkig effectieve behandelingen voor dwangstoornissen. Cognitieve gedragstherapie en exposure en responspreventie helpt mensen om op een gestructureerde manier hun angsten onder ogen te zien, zonder daarop te reageren met dwanghandelingen.
Bij Psycholoog.nl is het mogelijk om een behandeling voor een dwangstoornis te ontvangen, afhankelijk van de complexiteit van de klachten. Ben je benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem dan contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in!
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
