Oeps foutje... “kan gebeuren” zeg je tegen je collega. Een paar weken later maak je dezelfde fout en je denkt bij jezelf: “jeetje wat stom van me". Er zit vaak een verschil in hoe we op anderen reageren als ze een fout maken vergeleken met wanneer wijzelf een fout maken. We zijn namelijk vaak best wel streng voor onszelf. Waarom zijn we eigenlijk zo streng? Welke misvattingen bestaan er en hoe krijgen we wat meer compassie voor onszelf?
Wat betekent zelfcompassie?
Zelfcompassie betekent dat je met een warme en begripvolle blik naar jezelf en naar jouw gedrag kijkt. We zijn over het algemeen streng voor onszelf terwijl we dat vaak niet zijn naar anderen. We zijn vooral streng voor onszelf op momenten dat we een ‘fout’ maken of als we ons niet fijn voelen. Zelfcompassie staat voor het accepteren dat je niet altijd alles perfect doet en je je niet altijd fijn voelt. Dat is namelijk niet realistisch.
Dit betekent niet dat je nooit meer iets van jezelf mag afkeuren, alles maar prima vindt of dat je nooit meer kritisch naar jezelf kijkt. Dat mag namelijk wel. Maar dat reflecteren hoeft niet zo hard en afwijzend te zijn, probeer het te laten voelen als een leermoment.
Waarom zijn we zo streng voor onszelf?
Iedereen kent wel het stemmetje in zijn hoofd dat continu commentaar levert als er iets misgaat of als er iets tegen zit. Dit noemen we ook wel jouw innerlijke criticus. Vanuit de schema therapie wordt er ook gesproken van een 'veeleisende ouder'. Vaak gebeurt dit onbewust. Het commentaar kan bijvoorbeeld gaan over je uiterlijk, je prestaties, je gedrag of je gevoel.
Veel mensen met een negatief zelfbeeld hebben een sterke innerlijke criticus. Je hebt het gevoel dat je nooit goed zal zijn of zal doen. Dit kun je bijvoorbeeld hebben meegekregen vanuit je opvoeding en de manier waarop je bent gehecht aan je ouders en/of verzorgers.
Misvattingen over zelfcompassie
Waarom is het zo moeilijk om wat liever voor onszelf te zijn? Er bestaan verschillende misvattingen die zelfcompassie verdraaien tot iets negatiefs:
- Zelfcompassie is zwak: Het wordt makkelijk geassocieerd met zwakte. Vaak is ons aangeleerd om in moeilijke periodes door te bijten en gewoon door te gaan in vervelende situaties. Er is gebleken dat in dit soort situaties zelfcompassie, het stil staan bij de gebeurtenis en hier op een begripvolle manier naar kijken, bijdraagt aan de veerkracht van een persoon.
- Zelfcompassie is hetzelfde als zelfmedelijden: Dit is een van de grootste misverstanden. Zelfcompassie betekent niet jezelf zielig vinden. Het betekent dat je moeilijke situaties kunt herkennen en erkennen. Op basis hiervan kun je bepalen hoe je het beste met een situatie om kunt gaan.
Hoe kijken we met meer compassie naar onszelf?
Het is goed om je te realiseren dat iedereen wel eens fouten maakt en dat iedereen te maken krijgt met tegenslagen. Niet jij alleen. Met zelfcompassie omarm je dit feit. Daarnaast is het goed om bewuster te worden van die innerlijke criticus en objectief proberen te kijken naar het commentaar dat je criticus levert. Een paar tips die hierbij zouden kunnen helpen zijn:
- Beoefen vriendelijkheid: Probeer op dezelfde milde, zachte en vriendelijke manier te reageren op jezelf zoals je zou reageren op een vriend die hetzelfde probleem ondervindt. Begin met kleine stapjes.
- Gebruik mindfulness: Mindfulness helpt je om gedachten en gevoelens die je hebt op te merken, zonder dat je die direct als waarheid aanneemt. Zo houdt je iets meer afstand van de innerlijke criticus en kun je zelf bepalen hoeveel ruimte die in je hoofd krijgt.
- Realiseer dat je niet zo uniek bent: Wanneer je worstelt of door een lastige periode gaat heb je vaak het idee dat jij de enige bent die dat heeft en dat jou iets mankeert. In werkelijkheid ervaart iedereen worstelingen en problemen. Probeer je dat altijd te realiseren als je je zo voelt.
- Laat ideaal beelden los: Je hebt overal verwachtingen over, bijvoorbeeld over gedragingen of over hoe je leven eruit zou moeten zien. Vaak zijn deze verwachtingen ook onrealistisch. Laat dit los.
- Accepteer dat je je af en toe wat minder voelt: Het is volkomen normaal je af en toe zo te voelen. Niemand voelt zich altijd goed en dat zijn juist de momenten dat je niet zo hard moet zijn voor jezelf.
Vind jij het moeilijk om met zelfcompassie naar jezelf te kijken? Ga je gebukt onder druk en oordelen over jezelf? Een psycholoog kan je helpen om het ontstaan van de innerlijke criticus te gaan begrijpen en de stem meer te begrenzen. Plan vrijblijvend een adviesgesprek in of neem direct contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
