Wat is een eetbuistoornis in het kort?
- De eetbuistoornis is een psychische aandoening waarbij er minstens 3 maanden sprake is van eetbuien.
- Tijdens een eetbui verliest men de zelfbeheersing en worden er in korte tijd grote hoeveelheden voedsel gegeten.
- De eetbuien vinden minstens eenmaal per week plaats.
- De eetbuistoornis wordt ook wel 'binge eating disorder' genoemd.
- De eetbuien worden niet gecompenseerd door braken of sporten, en gaan vaak samen met overgewicht of obesitas.
- In Nederland lijden naar schatting 180.000 mensen aan deze eetstoornis, evenveel mannen als vrouwen.
Wat is een eetbuistoornis?
Mensen met een eetbuistoornis of ‘binge-eating disorder’ (BED) hebben herhaaldelijke eetbuien. Dit gebeurt gemiddeld minstens eenmaal per week. In zeer ernstige gevallen kan dit 14 keer of meer per week zijn. De eetbui duurt doorgaans niet langer dan twee uur. In die tijd wordt veel meer gegeten dan andere mensen in dezelfde periode en onder dezelfde omstandigheden zouden eten. Tijdens deze eetbuien verliezen mensen de controle over hun eetgedrag. Zij hebben het gevoel niet meer te kunnen stoppen met eten. Of ze kunnen geen grens meer stellen aan de hoeveelheid of het soort voedsel dat zij eten.
Wat de eetbuien betreft, verschillen zij niet van mensen met boulimia nervosa. Het belangrijkste verschil is dat ze niets doen om de eetbui te compenseren. Ze braken niet opzettelijk en ze gebruiken geen laxeermiddelen of ander middelen om gewichtstoename tegen te gaan. Ze sporten niet extreem. Dit maakt dat het lichaamsgewicht bij boulimia nervosa meestal normaal is, terwijl bij mensen met een eetbuistoornis vaak sprake is van overgewicht of obesitas. Bij een eetbuistoornis is ook minder sprake van het hunkeren naar bepaald voedsel.
Om de diagnose te krijgen, moeten mensen lijden onder hun gedrag. Als ze de eetbuien niet als een probleem ervaren, en het bijvoorbeeld ‘gewoon lekker eten’ noemen, is het geen stoornis. Ook wanneer het bijvoorbeeld alleen voorkomt tijdens de menstruatie of bij PMS, is het geen (opzichzelf staande) stoornis. De ziekte kan allerlei lichamelijke, psychische en sociale gevolgen hebben. Vaak zijn er beperkingen in het sociaal functioneren en zijn mensen minder tevreden over hun leven in het algemeen.
Wat zijn symptomen van een eetbuistoornis?
Mensen met een eetbuistoornis hebben herhaaldelijke eetbuien die zich gedurende 3 maanden of langer gemiddeld minstens 1 keer per week voordoen. De eetbuien worden gekenmerkt door:
- Extreem veel eten
- De controle verliezen over het eetgedrag
- Niet kunnen stoppen met eten
- Zichzelf niet kunnen beheersen wat betreft de hoeveelheid of het soort voedsel
De eetbuien gaan samen met een aantal van de volgende symptomen:
- Veel sneller eten dan normaal
- Dooreten tot een onaangenaam vol gevoel ontstaat
- Grote hoeveelheden eten zonder trek te hebben
- Alleen eten, uit schaamte over de hoeveelheid die gegeten wordt
- Achteraf van zichzelf walgen, zich somber of erg schuldig voelen
Om te spreken van een eetbuistoornis moeten mensen duidelijk lijden onder hun gedrag.
Het laatste criterium is dat de eetbuien niet leiden tot het compenserend gedrag dat bij boulima nervosa optreedt, zoals braken of middelen slikken om een gewichtstoename te voorkomen. De eetbuien doen zich ook niet uitsluitend samen met anorexia of boulimia nervosa voor.
Hoe vaak komt een eetbuistoornis voor?
De eetbuistoornis is de meest voorkomende eetstoornis. In tegenstelling tot anorexia en boulimia nervosa komt de stoornis even vaak voor bij mannen dan bij vrouwen. Naar schatting 1% van de volwassenen (18 jaar en ouder) lijdt aan een eetbuistoornis. Dat betekent dat er in Nederland ongeveer 180.000 mensen lijden aan deze stoornis. De eetbuistoornis komt ook bij kinderen voor. Exacte cijfers hierover zijn er niet.
Hoe wordt een eetbuistoornis behandeld?
Bij een eetbuistoornis worden soms antidepressiva voorgeschreven. Op korte termijn lijkt er wel enig effect te zijn. Maar over de resultaten op langere termijn is nog niet veel bekend. Een psychologische behandeling is altijd nodig.
Hoe zit het precies met stoornissen beschreven in de DSM-5?
Wanneer jij verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een stoornis wordt vastgesteld. Alleen dan kan de zorg vergoed worden vanuit de basisverzekering. Alle psychiatrische stoornissen zijn verzameld in de DSM-5. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen.
Een belangrijke kanttekening om bij de DSM-5 te maken is dat de stoornissen die hierin vermeld staan geen diagnoses zijn. De stoornis wordt beschreven aan de hand van een lijstje met symptomen. Voldoe je hieraan, dan 'heb' je deze stoornis. De stoornis of het label zegt alleen niets over hoe het komt dat je deze klachten ervaart. Het geeft geen verklaring.
Voldoe jij aan de kenmerken van een stoornis? Dan is die stoornis dus niet de reden dat je klachten hebt, maar slechts een beschrijving van jouw klachten. Wat dan het doel is van het gebruik van de DSM? Het helpt om klachten in duidelijk afgebakende categorieën te kunnen plaatsen. Zo weten we met elkaar iets beter waar we over spreken en hoe we klachten willen behandelen.
Wil jij meer lezen over de DSM-5 en hoe Psycholoog.nl hiermee omgaat? Klik dan hier.
