We hebben allemaal slechte gewoontes waar we graag vanaf willen. Elke avond geven we onszelf weer dezelfde peptalk: “Morgen ga ik écht stoppen met roken!”. Toch lukt het ons vaak niet om deze patronen te doorbreken. Maar hoe komt dat en, nog belangrijker, hoe veranderen we een slechte gewoonte?
Hoe ontstaat een slechte gewoonte?
Een slechte gewoonte begint vaak als een goede, althans, zo lijkt het dan. Om een gewoonte te creëren moet er sprake zijn van een positieve beloning die daaruit voortkomt. Zo leer je bijvoorbeeld na het opsteken van je eerste sigaret dat nicotine je rustig laat voelen. Hierdoor zul je het prettige gevoel meer gaan nastreven door meer te gaan roken.
Een gewoonte kan ook verbonden zijn aan een bepaalde situatie. Zo kan het zijn dat je bijvoorbeeld alleen rookt als je op je werk bent. Omdat meer collega’s roken biedt het ook sociale voordelen als jullie gezellig buiten gaan staan. Dit kan ertoe leiden dat je de pauze op je werk gaat linken aan de prettige voordelen van roken, en hierdoor meer sigaretten opsteekt.
Hoe kom ik van een slechte gewoonte af?
Als een gewoonte eenmaal bestaat is het soms lastig om hiervan af te komen. Het menselijk brein hecht veel waarde aan zekerheid en routines en zal hierdoor dus steeds terugvallen op oude gewoontes. Toch is het mogelijk om een slechte gewoonte af te leren. Hiervoor volgen we de principes van conditionering. Conditionering slaat op het fenomeen dat we bepaalde triggers hebben die gedrag veroorzaken dat ons positieve gevoelens brengt. In het voorbeeld hierboven is pauze hebben op je werk de situatie, roken het gedrag en is de sociale connectie met je collega’s de beloning.
Je kunt dit afleren door deze connectie te breken. Bijvoorbeeld door bewust niet te roken wanneer je met je collega’s buiten staat. Na een tijdje zal je brein leren dat buiten staan met je collega’s niet persé roken als gevolg heeft en zal de drang naar een sigaret afnemen. Daarnaast is het ook mogelijk om een slechte gewoonte te vervangen met een goede. Zo kun je bijvoorbeeld wél naar buiten gaan met je collega’s, maar het roken vervangen door een andere activiteit, zoals bijvoorbeeld het nemen van een gezonde snack.
Als laatste is het belangrijk om te onthouden dat succes geen rechte lijn is. Het veranderen van een gewoonte is lastig, en vergt veel tijd. Het kan helpen om je doelen en redenen waarom je wilt veranderen op te schrijven om dit voor ogen te houden. Ook kun je andere mensen vragen om je hierbij te helpen.
Heb jij een slechte gewoonte waar je graag van af wil, maar lukt dit je niet alleen? Bij Psycholoog.nl kunnen we je hier bij helpen! Plan vrijblijvend een adviesgesprek in of neem direct contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.