Oktober is ADHD Awareness Month, een belangrijke tijd om bewustzijn te creëren over de uitdagingen en krachten van ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Eén van de meest fascinerende aspecten van ADHD is hyperfocus. Voor sommige mensen met ADHD-klachten kan hyperfocus een krachtig hulpmiddel zijn, maar het kan ook een valkuil worden.
Gedurende de maand oktober belichten we bij Psycholoog.nl verschillende kanten van ADHD. Lees bijvoorbeeld over de mythen en feiten die rondgaan over ADHD bij volwassenen, over de invloed die ADHD-symptomen op relaties kunnen hebben, of over de rol van een psycholoog in de behandeling van ADHD-symptomen.
Wat is hyperfocus?
Hyperfocus is een staat waarin iemand zich volledig kan verliezen in een taak of activiteit, vaak voor langere tijd. Mensen met ADHD hebben soms de neiging om zich extreem gefocust op iets te concentreren, vooral als het onderwerp of de taak hun interesse wekt. Gedurende deze periode kan alles om hen heen vervagen, en kan de focus zo sterk zijn dat uren voorbijgaan zonder dat ze het doorhebben.
Deze diepe concentratie kan leiden tot unieke resultaten, zoals creatief werk van hoge kwaliteit of het oplossen van complexe problemen. Maar hyperfocus kan ook problematisch worden wanneer alledaagse taken worden verwaarloosd of wanneer het ten koste gaat van slaap, relaties of zelfzorg.
De kracht van hyperfocus
Voor sommige mensen met ADHD kan hyperfocus een grote kracht zijn. Wanneer je volledig opgaat in een taak, kun je:
- Mooie resultaten behalen: Je kunt in een korte tijd veel werk verzetten en taken tot in de puntjes afwerken.
- Creativiteit en innovatie stimuleren: Hyperfocus stelt je in staat om unieke oplossingen te vinden of originele ideeën te ontwikkelen.
- Productiviteit verhogen: Tijdens perioden van intense concentratie ben je vaak veel productiever dan normaal.
Dit kan bijzonder nuttig zijn in werk- of studiesituaties, vooral als je te maken hebt met deadlines of taken die om creativiteit vragen.
De valkuil van hyperfocus
Hoewel hyperfocus krachtig kan zijn, komt het ook met uitdagingen:
- Verwaarlozing van andere taken: Omdat je zo gefocust bent op één ding, kunnen andere belangrijke verantwoordelijkheden, zoals huishoudelijke taken, werkafspraken of persoonlijke relaties, gemakkelijk worden vergeten.
- Uitputting: Hyperfocus kan je volledig uitputten, vooral wanneer je de tijd uit het oog verliest en lange uren doorwerkt zonder pauzes of slaap. Dit kan leiden tot overbelasting en eventueel zelfs een burn-out.
- Verstoorde balans: Je kunt in hyperfocus schieten bij activiteiten die niet noodzakelijk nuttig zijn voor je doelen. Denk bijvoorbeeld aan urenlang gamen of scrollen op sociale media, terwijl belangrijke werkprojecten of schoolopdrachten blijven liggen.
Hoe ga je gezond om met hyperfocus?
De sleutel is om hyperfocus in te zetten als een kracht zonder dat het een valkuil wordt. Hier zijn enkele tips om je te helpen:
-
Stel een timer in
Gebruik timers of alarmen om jezelf eraan te herinneren pauzes te nemen of over te schakelen naar andere taken. Dit voorkomt dat je te lang op één taak blijft hangen. -
Maak een prioriteitenlijst
Een dagelijkse planning met duidelijke prioriteiten kan helpen om je aandacht te verdelen over verschillende taken. Als je merkt dat je in hyperfocus schiet, controleer dan je lijst om te zien of je nog op schema ligt. -
Vraag om feedback van anderen
Soms is het lastig om zelf te zien wanneer je vastloopt in hyperfocus. Vraag een partner, collega of vriend om je een seintje te geven als ze merken dat je te veel tijd aan één taak besteedt.. -
Leer loslaten
Hyperfocus kan leiden tot perfectionisme. Probeer te accepteren dat niet alles perfect hoeft te zijn. Soms is "goed genoeg" ook goed.
Heb jij wel eens last van hyperfocus en merk je dat dit effect heeft op jouw alledaagse activiteiten? Onze psychologen kunnen je helpen met praktische tips en strategieën om ADHD-symptomen en hyperfocus in balans te brengen. Neem gerust contact op met ons aanmeld- en adviesteam om de mogelijkheden te bespreken. Dit kan door ons direct te bellen op 085 273 3339 of plan een vrijblijvend adviesgesprek in.
Bronnen:
Hupfeld, K. E., Abagis, T. R., & Shah, P. (2019). Living “in the zone”: hyperfocus in adult ADHD. ADHD Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 11, 191-208.
Phillips, L. (2018). ADHD and hyperfocus. Mental Health Matters, 5(6), 13-14.
