Chronische vermoeidheid: Wat is er aan de hand?

Er zijn verschillende dingen waar mensen in het algemeen moe van kunnen worden, zoals te weinig slaap, te hard werken, langdurig sporten en pasgeboren kinderen. Echter zal dit weer overgaan wanneer er de tijd wordt genomen om uit te rusten. Uit onderzoek is gebleken dat het lichaam 48 uur nodig heeft om volledig te herstellen na een grote inspanning. Maar wat gebeurt er nou als je niet meer kunt uitrusten? In dit blog lees je meer over hoe chronische vermoeidheid ontstaat en wat je hieraan kunt doen.  

Wat is chronische vermoeidheid? 

Chronische vermoeidheid gaat verder dan alleen moeheid; je voelt je langdurig uitgeput en bent al kapot na de geringste inspanning. Kleine huishoudelijke taken of het maken van een korte wandeling kosten ontzettend veel energie. Je hebt constant een beroerd en moe gevoel dat nauwelijks overgaat wanneer je rust neemt. Dit lijkt alleen maar erger te worden bij lichamelijke of geestelijke inspanning. Chronische vermoeidheid wordt daarom ook wel een inspanningsintolerantie genoemd; je kunt niet meer omgaan met inspanning. 

Hoe ontstaat chronische vermoeidheid? 

Na een zware inspanning is het normaal om je vermoeid of uitgeput te voelen. Je kunt het idee hebben niets meer te willen ondernemen, en te willen rusten of slapen. Deze reactie geeft aan dat het nodig is om lichamelijk of geestelijk rust te nemen. Als je die rust neemt dan zal de vermoeidheid wegtrekken en zal het lichaam herstellen. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat het lichaam zichzelf in de rusttijd net iets sterker maakt dan voor de inspanning. Waardoor het lichaam nog beter wordt voorbereid op een eventuele nieuwe inspanning.  

Wanneer je geen rust neemt na inspanning, dan heeft het lichaam onvoldoende tijd om te herstellen. Dit kan uiteindelijk leiden tot uitputting; je lichaam heeft aanvankelijk te weinig rust gekregen, en later is het niet meer in staat om te rusten. Je voelt je voortdurend uitgeput en lijkt niet te herstellen na rusten. Je bent chronisch vermoeid.  

Er zijn verschillende oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat je niet uit kunt rusten. Eén van deze oorzaken is stress. Stress zorgt er namelijk voor dat het lichaam in een toestand komt, waarin het klaar is om in actie te komen. Dit kost energie en wanneer je langdurig onder stress staat, kan dit je lichaam uitputten.  Een andere mogelijke oorzaak is ziekte, zoals hartziektes, kanker, diabetes, bloedarmoede, slaapproblemen, vormen van dementie of depressie. Het lichaam geeft dan een teken om rustig aan te doen, zodat je lichaam kracht heeft om met de aandoening om te gaan. Het is daarom altijd belangrijk om uit te sluiten of er sprake is van een lichamelijke aandoening, wanneer je langdurig vermoeid bent. 

Hoe kun je omgaan met chronische vermoeidheid? 

Vaak wordt er gezegd dat je even de tijd moet nemen om bij te komen en rust te nemen. Mensen ondernemen regelmatig de volgende stappen; vroeg naar bed gaan, minder uren werken, minder naar school gaan en geen sociale activiteiten ondernemen. Dit kan voor een korte tijd voelen als een opluchting dat het allemaal even niet meer hoeft. Echter wordt al gauw duidelijk dat rust niet helpt. Men begint zich schuldig te voelen dat het niet lukt om te werken of verliest het vertrouwen in het eigen lichaam. Dit kan tot gevolg hebben dat er veel wordt gepiekerd en er een vicieuze cirkel ontstaat, met nog meer onrust tot gevolg. 

Er wordt dan ook geadviseerd om bij chronische vermoeidheid hulp te zoeken. De twee behandelingen die het meest effectief zijn gebleken bij chronische vermoeidheid zijn cognitieve gedragstherapie en graded exercise therapie. Cognitieve gedragstherapie is een algemene psychotherapeutische methode, waarbij het doel is om klachten te verminderen door middel van het veranderen van denkpatronen en gedrag.  

Graded exercise therapie gaat over het behalen van een duurzaam niveau van lichamelijke activiteit. De activiteit wordt op een geplande wijze, geleidelijk vermeerderd en de intensiteit wordt verhoogd. Er wordt hierbij rekening gehouden met het huidige niveau van activiteiten, slaappatronen en emotionele balans. Beide vormen van therapie houden rekening met de voorkeuren en doelen van de cliënt.