In het eerste deel van onze blog over DSM-stoornissen spraken we over wat de DSM precies is, hoe dit altijd in maatschappelijke context moet worden gezien en hoe classificaties verschillen van diagnoses. In dit tweede deel gaan we in op de invloed van farmaceuten op het systeem, stigma en wat er moet veranderen.
Invloed van farmaceuten
In de DSM-5 staan een heleboel psychische stoornissen waarvoor je behandeld kan worden. De meest gekozen behandelmethode is medicatie. Dit kunnen soms zware medicijnen zijn met veel bijwerkingen. De richtlijn bij het voorschrijven van medicatie is gebaseerd op de DSM-stoornissen. Er wordt dus in eerste instantie gekeken naar het label dat je hebt, en minder naar jouw individuele situatie.
De makers van deze medicijnen, de farmaceuten, hebben veel baat bij dit systeem van classificeren en voorschrijven. Om medicatie goed te kunnen verkopen, is er namelijk altijd een duidelijke doelgroep nodig. Het toevoegen van classificaties vergroot dus ook de mogelijkheid om (nieuwe) medicatie in de markt te kunnen zetten. We spreken hierbij ook wel van drugs looking for disease: we hebben iets nieuws ontwikkeld en moeten daar nu een afzetmarkt voor vinden. Een voorbeeld hiervan is ADHD-medicatie. Deze medicatie was een onbedoeld bijproduct van een andere medicatie.
Dit betekent niet dat medicijnen niet helpen. Soms is het voor mensen echt nodig om klachten onder controle te houden en een dragelijk leven te leiden. Of kan het ondersteunend werken naast gesprekstherapie. Maar: medicatie is geen oplossing. Het is dan ook opmerkelijk dat deze behandelmethode zoveel focus krijgt in de mentale gezondheidszorg.
Echter is het niet alleen de farmaceuten te verwijten. Zolang er vraag is, wordt er nu eenmaal geleverd. Het is ook de verantwoordelijkheid van wetenschappers om goed onderzoek te doen. Onderzoek naar medicatie is nog te vaak bevooroordeeld of gebaseerd op aannames.
Stigma
Het label van een psychische classificatie kan leiden tot (zelf)stigmatisering. Je bestempelt iemand namelijk als biologisch gestoord. Een psychisch label wordt al snel verweven met iemands identiteit. "Ik ben depressief" vs. "Ik heb een depressie". Het creëert een barrière voor jezelf. Iemand met ADHD zegt al snel: "Ik kan me niet concentreren want ik heb ADHD". Het creëert ook een barriere tussen iemand met een label en zijn omgeving. Mensen met bijvoorbeeld een psychotische stoornis komen minder snel aan een baan, omdat zij minder betrouwbaar zouden zijn. Dit vooroordeel draag je zo een leven lang met je mee. Een label neemt het uitzicht op herstel voor een deel weg.
Sommige mensen vinden de bevestiging van een classificatie fijn. Ze hebben een oorzaak voor de problemen waar ze tegen aan lopen. In eerste instantie kan dit inderdaad een troost zijn, maar de tweede gedachte is toch vaak “er is iets mis met mij". Mensen kunnen misschien op steun vanuit de omgeving rekenen, maar de omgeving neemt ook meer afstand door het stigma van het label. Verder is het een gek idee om blij te zijn met een label. Indirect is iemand dus blij om gestoord te zijn. Je kunt je afvragen of het probleem hierin niet vooral bij onze maatschappij te zoeken is. Blijkbaar willen wij pas begrip opbrengen voor mensen hun problemen als we er het label 'gestoord' op kunnen plakken.
Verandering
In de laatste jaren is er meer aandacht voor de rol van de DSM in de behandelkamer. De DSM is niet nutteloos. Het kan een handvat zijn voor de ordening van stoornissen. De manier waarop de DSM nu gebruikt wordt, is echter niet helpend. We moeten nagaan hoe zinvol het is om aan iedere gedraging die niet helemaal in de norm past een label te hangen. De manier waarop stoornissen behandeld worden, moet ook veranderen. Er worden te snel medicijnen voorgeschreven, terwijl het veel waardevoller kan zijn om samen met een therapeut uit te zoeken hoe jij werkt en wat voor jou het beste werkt. Ook moet de behandeling überhaupt niet meer volledig op de diagnose gebaseerd worden, maar op het individu. Hoe zit jij in elkaar en wat heb jij nodig om je weer beter te voelen?
Wil jij weten hoe wij bij Psycholoog.nl omgaan met diagnoses en hoe wij de behandeling vormgeven? Lees meer over ons.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
