Een herseninfarct, ook wel beroerte genoemd, treedt op wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt geblokkeerd. Dit kan leiden tot fysieke beperkingen, zoals verlamming of spraakproblemen. Minder bekend, maar minstens zo ingrijpend, zijn de mentale en emotionele gevolgen die kunnen optreden na een herseninfarct. In deze blog duiken we hier dieper op in.
Een beroerte kan naast lichamelijke gevolgen hebben, ook een impact hebben op het mentale welzijn van patiënten en hun naasten. De veranderingen die hierdoor in het dagelijks leven ontstaan, vragen om aandacht en ondersteuning:
- Cognitieve veranderingen
- Emotionele veranderingen
- Persoonlijkheidsveranderingen
- Sociale veranderingen
Cognitieve veranderingen
Na een herseninfarct kunnen cognitieve functies zoals geheugen, aandacht en het probleemoplossend vermogen zijn aangetast. Dit kan zorgen voor moeite in het onthouden van recente gebeurtenissen, het concentreren op taken of het plannen van dagelijkse activiteiten. Deze uitdagingen kunnen een grote invloed hebben op het dagelijks leven en vragen vaak om aanpassingen in routines en ondersteuning van familie of vrienden.
De afhankelijkheid die een patiënt na een herseninfarct kan ervaren, kan een grote impact hebben op het gevoel van zelfstandigheid en autonomie. Dagelijkse activiteiten die voorheen moeiteloos gingen, zoals boodschappen doen, koken of zelfs zelfstandig bewegen, kunnen nu hulp of begeleiding vereisen. Dit verlies aan controle kan leiden tot gevoelens van frustratie, onzekerheid en verdriet. Het kan bovendien beperkend zijn in het ervaren van vrijheid, omdat patiënten vaak rekening moeten houden met hun fysieke of mentale grenzen en afhankelijk zijn van anderen voor ondersteuning. Hierdoor wordt niet alleen hun praktische vrijheid, maar ook hun emotionele vrijheid aangetast, wat een belangrijke impact kan hebben op hun zelfbeeld en kwaliteit van leven.
Emotionele reacties
Het doormaken van een herseninfarct is een ingrijpende gebeurtenis die gepaard kan gaan met diverse emotionele reacties. Veelvoorkomende gevoelens zijn angst, verdriet, frustratie en soms zelfs depressieve gevoelens. Het verlies van bepaalde vaardigheden of onafhankelijkheid kan zelfs leiden tot een rouwproces, waarbij acceptatie van de nieuwe situatie tijd kost.
Persoonlijkheidsveranderingen
In sommige gevallen kunnen na een herseninfarct opvallende veranderingen in persoonlijkheid optreden, die zowel de patiënt als hun omgeving diepgaand beïnvloeden. Deze veranderingen variëren van verhoogde prikkelbaarheid en een korter lontje tot een opvallend gebrek aan interesse in sociale of persoonlijke activiteiten. Daarnaast kunnen patiënten meer impulsief gedrag vertonen of moeite hebben met het reguleren van hun emoties, waardoor zij sneller emotioneel of juist teruggetrokken kunnen reageren.
Voor de patiënt kan dit leiden tot gevoelens van frustratie of verwarring, omdat zij zichzelf niet meer herkennen in hun gedrag of reacties. Voor naasten kan het moeilijk zijn om te begrijpen waarom een geliefde plotseling anders is dan voorheen. Dit kan spanningen veroorzaken binnen relaties en kan zelfs leiden tot een gevoel van verlies, alsof de persoon die zij kenden, deels is veranderd.
Het omgaan met deze veranderingen vraagt om wederzijds begrip, geduld en acceptatie. Het kan helpen om samen te zoeken naar manieren om deze nieuwe realiteit het hoofd te bieden, bijvoorbeeld door open communicatie, het inschakelen van psychologische begeleiding of deelname aan lotgenotengroepen. Door gezamenlijk te werken aan het begrijpen en accepteren van deze veranderingen, kunnen patiënten en hun omgeving een nieuw evenwicht vinden en blijven bouwen aan een betekenisvolle verbinding.
Sociale impact
De combinatie van cognitieve, emotionele en persoonlijkheidsveranderingen kan invloed hebben op sociale relaties. Patiënten kunnen zich terugtrekken uit sociale activiteiten vanwege onzekerheid of uit angst voor negatieve reacties. Het is belangrijk om een ondersteunend netwerk te behouden en, indien nodig, professionele hulp te zoeken om sociale isolatie te voorkomen.
Ondersteuning en herstel
Herstel na een herseninfarct is een langdurig proces dat zowel fysieke als mentale aspecten omvat. Psychologische ondersteuning kan helpen bij het omgaan met emotionele reacties en het ontwikkelen van copingstrategieën om de nieuwe realiteit te accepteren.
Bij Psycholoog.nl kan je terecht voor laagdrempelige mentale ondersteuning. Door middel van videobelgesprekken met een psycholoog kan je in gesprek gaan over de mentale problemen die je ervaart. Samen zoek je vervolgens naar handvatten om hiermee om te gaan. Kom direct in contact met een van onze psychologen of plan een gratis adviesgesprek. Meer weten over Psycholoog.nl? Klik dan hier.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht
Bronnen:
Ueki, H., Washino, K., Fukao, T., Inoue, M., Ogawa, N., & Takai, A. (1999). Mental health problems after stroke. Psychiatry and clinical neurosciences, 53(6), 621-627.
Borelli, W. V., de Souza, A. C., Reckziegel, E., & Lioutas, V. A. (2022). Mental health in stroke neurology: facing challenges and building solutions. Stroke, 53(10), e457-e460.
Mukherjee, D., Levin, R. L., & Heller, W. (2006). The cognitive, emotional, and social sequelae of stroke: psychological and ethical concerns in post-stroke adaptation. Topics in stroke rehabilitation, 13(4), 26-35.
Voor meer informatie en persoonlijke verhalen over het omgaan met de gevolgen van een herseninfarct, kan je terecht op de website van de Hersenstichting.
