Een officiële diagnose stel je meestal op basis van criteria in de DSM‑V. Hiervoor gebruikt de professional gestandaardiseerde vragen, observaties en metingen. Zo'n aanpak is nuttig om tot overeenstemming te komen over de aard en ernst van de klachten. Maar deze manier van kijken is per definitie reductionistisch. Er is daarom steeds meer aandacht voor de rol van ervaringsdeskundigen, mensen die zélf te maken hebben (gehad) met psychische klachten, om tot een vollediger diagnostische aanpak te komen.
Wat ervaringsdeskundigen toevoegen
Ervaringsdeskundigen kijken op een fundamenteel andere manier dan de traditionele hulpverlener. Waar de professional de klacht vooral vanuit de buitenkant beoordeelt, de criteria, de scores op vragenlijsten, ervaart de ervaringsdeskundige de klachten van binnenuit. Zo weet hij of zij hoe het voelt om met angst, depressie of trauma te moeten leven. Deze kennis is uniek en daarom zo waardevol.
Daarbij zijn ervaringsdeskundigen meestal minder gericht op de “labels” en meer op de verhalen en de context. Ze kijken verder dan de pure symptomen, en houden ook rekening met zaken als copingstrategieën, veerkracht, sociale omgeving en de zingeving die iemand ervaart.
Complementair, geen vervanging
Daarbij moeten we ervaringsdeskundigen vooral zien als een aanvulling op de traditionele aanpak, en zeker geen vervanging. Diagnostische criteria en wetenschappelijke kennis geven houvast en structuur. Ervaringsdeskundigen helpen om die kennis te vertalen in de praktijk en om de menselijk maat te bewaren.
Door ervaringsdeskundigen te betrekken bij diagnostische trajecten, multidisciplinaire overleggen of casusbesprekingen, krijgt de professional beter zicht op de ervaringen en behoeftes die meestal onzichtbaar blijven. Zo ontstaat er een vollediger, rijker beeld dan vanuit de pure reductionistische aanpak.
Voordelen voor de praktijk
De inbreng van ervaringsdeskundigen werkt op meerdere vlakken positief. Het helpt om de taal te verbeteren waarmee klachten besproken worden, dichter bij de belevingswereld van de cliënt. Daarnaast voelt de cliënt zich meestal beter begrepen en gehoord, wat de samenwerking en de therapietrouw ten goede kan komen.
Ook voor de professional is de ervaringskennis leerzaam. Het dwingt tot reflectie op de eigen aanpak, op de grenzen van de diagnostische criteria en op de rol die de context van de cliënt speelt in het tot stand komen en voortduren van klachten.
In het kort
Door ervaringsdeskundigen te betrekken bij de diagnostische aanpak, combineren we het beste van de wetenschappelijke kennis met de ervaringskennis. Zo ontstaat er een vollediger, humaner en relevanter beeld, waarbij de mens voorop staat en de klachten in hun context gezien worden. Ervaringsdeskundigen brengen zo de nuance die de pure criteria meestal missen, en dat is winst voor iedereen.
Neem direct contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in. Dan kunnen we samen kijken of wij jou de juiste hulp kunnen bieden.
