Een glimlach lijkt een universeel teken van vriendelijkheid, en een frons een teken van boosheid. Toch blijkt dat gezichtsuitdrukkingen niet altijd overal ter wereld hetzelfde worden geïnterpreteerd. Wat in de ene cultuur een neutraal of positief signaal is, kan in een andere cultuur juist voor verwarring of zelfs spanning zorgen. Gezichtsuitdrukking speelt daarmee een belangrijke rol in interculturele misverstanden.
Universeel én cultureel bepaald
De psycholoog Paul Ekman toonde aan dat zes basisemoties, vreugde, verdriet, woede, angst, verbazing en walging – wereldwijd herkenbaar zijn. Dit suggereert een universele biologische basis. Toch leert cultureel onderzoek dat de betekenis en intensiteit van uitdrukkingen sterk kunnen verschillen per context.
Zo kan een subtiele glimlach in Japan bedoeld zijn om spanning te verbergen, terwijl diezelfde glimlach in Nederland vaak wordt gezien als teken van vriendelijkheid of instemming.
Voorbeelden van culturele verschillen
-
Directheid vs. indirectheid
In westerse culturen worden emoties vaker openlijk getoond, waardoor een boze blik meestal letterlijk wordt opgevat. In veel Aziatische culturen is het gebruikelijker emoties te maskeren om harmonie te bewaren. Een neutrale uitdrukking kan daardoor per ongeluk worden geïnterpreteerd als kilte of desinteresse. -
De betekenis van een glimlach
In sommige Oost-Europese landen wordt een glimlach richting vreemden niet per se gezien als beleefd, maar juist als onnatuurlijk. In de VS daarentegen geldt vaak: hoe meer je glimlacht, hoe vriendelijker je overkomt. -
Oogcontact en expressie
In veel Latijns-Amerikaanse culturen worden expressieve gezichtsuitdrukkingen gewaardeerd als teken van openheid. In sommige Afrikaanse en Aziatische culturen kan te veel expressie of intens oogcontact juist worden ervaren als respectloos of bedreigend.
Hoe ontstaan misverstanden?
Misverstanden ontstaan omdat we onze eigen culturele “bril” meenemen in hoe we emoties lezen. We nemen aan dat een blik of uitdrukking dezelfde betekenis heeft als in onze eigen context. Hierdoor kunnen verkeerde aannames ontstaan, zoals:
-
iemand die onbeleefd lijkt, terwijl hij eigenlijk respect probeert te tonen;
-
iemand die kil lijkt, terwijl hij simpelweg beleefdheid uitdrukt;
-
iemand die te intens of dominant lijkt, terwijl hij slechts enthousiasme wil tonen.
Hoe hiermee om te gaan?
-
Bewustwording: Besef dat jouw interpretatie niet altijd de enige juiste is.
-
Context meenemen: Kijk naar de situatie en culturele achtergrond, niet alleen naar de uitdrukking zelf.
-
Vragen stellen: Bij twijfel kan open communicatie misverstanden snel verhelderen.
-
Interculturele training: Vooral in internationale teams helpt training om gevoeligheid te ontwikkelen voor non-verbale verschillen.
In het kort
Gezichtsuitdrukkingen lijken misschien universeel, maar hun betekenis is sterk cultureel gekleurd. In een steeds globalere wereld is het belangrijk om ons bewust te zijn van deze nuances. Het herkennen van culturele verschillen in non-verbale communicatie kan niet alleen misverstanden voorkomen, maar ook leiden tot meer begrip en verbinding.
Wil je aan de slag met de klachten die je ervaart? Neem dan contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
