Families zijn als onzichtbare netwerken van verbindingen, loyaliteiten en onuitgesproken regels. Soms merk je dat je telkens in dezelfde situaties terechtkomt of dat je vastzit, zonder precies te weten waarom. Familieopstellingen kunnen dan een verrassend helder licht werpen op wat er zich onder de oppervlakte afspeelt.  

Wat zijn verborgen dynamieken? 

Verborgen dynamieken zijn onbewuste patronen binnen een familiesysteem. Denk aan loyaliteiten die generaties overspannen, uitsluitingen of rollen die binnen een gezin wisselend zijn geraakt (bijvoorbeeld een kind dat de ouderrol op zich neemt). Deze dynamieken zijn vaak zo vanzelfsprekend geworden, dat ze pas zichtbaar worden wanneer je ze van een afstand bekijkt.  

Hoe een familieopstelling werkt 

Bij een familieopstelling wordt jouw familie of thema ‘opgesteld’ in een ruimte met behulp van representanten (andere mensen of objecten). Deze representanten voelen als het ware aan wat er speelt, zonder voorkennis. Wat zich dan ontvouwt is een soort levende kaart van het familiesysteem.  Hierin wordt zichtbaar hoe de onderlinge verhoudingen zijn, waar de knelpunten zitten en welke plek iedereen inneemt.  

Wat kan een opstelling onthullen?  

1. Verstrikkingen met vorige generaties 

Soms dragen we lasten die niet van ons zijn. Het verdriet van een oma die haar kind verloor of de schaamte van een vader die werd verwaarloosd. In een opstelling kan duidelijk worden wie er (onbewust) voor wie iets draagt.  

2. Ongelijke balans in geven en nemen 

Gezonde relaties, ook binnen families, kennen een natuurlijke balans van geven en ontvangen. Als deze verstoord is, bijvoorbeeld doordat iemand altijd meer geeft of juist neemt, ontstaan er spanningen.  

3. Uitsluitingen 

Als een familielid vergeten, genegeerd of uitgesloten wordt, kan dit leiden tot herhaling van gedrag of patronen bij andere familieleden. In een opstelling krijgt deze persoon weer een plek, wat rust kan brengen in een systeem.  

4. Verkeerde posities 

Kinderen die (emotioneel) zorgen voor hun ouders of partners die de plek van een ouder innemen kunnen onbewuste verschuivingen teweegbrengen en de natuurlijke orde verstoren.  

Waarom zijn deze inzichten belangrijk?  

Door zichtbaar te maken wat onzichtbaar is, ontstaat ruimte voor verandering. Je kunt je plek in het systeem erkennen en innemen. Dat geeft rust, kracht en vrijheid om je eigen keuzes te maken, los van oude patronen.  

Familieopstellingen gaan niet over het aanwijzen van schuldigen, maar over het erkennen van wat er is en was. Bij Psycholoog.nl is het niet mogelijk om een familieopstelling op te maken. Wel is het mogelijk om met een psycholoog in gesprek te gaan over terugkerende patronen of of klachten binnen de familiesfeer.

Bij Psycholoog.nl zijn we er om jou te helpen. Heb je behoefte aan een gesprek met een psycholoog? Neem direct contact met ons op of plan een vrijblijvend adviesgesprek in om de mogelijkheden te bespreken.  

Meer blogs lezen? Klik dan hier. 

Wil je meer weten? Lees meer over dit onderwerp in onze artikelen

Reductionisme en de diagnose van stoornissen in de DSM-V

(16-6-2025)

Reductionisme in de DSM-V: de kracht én valkuilen van het stellen van diagnoses Lees verder

Wat is cognitieve revalidatie?

(10-6-2025)

Voor klachten door hersenletsel of psychiatrische aandoeningen kan cognitieve revalidatie worden ingezet. Lees hier meer over deze behandelvorm! Lees verder

Wat is het verschil tussen dwanggedachten en dwanghandelingen?

(6-6-2025)

Een dwangstoornis bestaat vaak uit een combinatie van gedachten en handelingen. Maar wat is het verschil hiertussen? Lees verder

De schone schijn op de werkvloer: praten over mentale gezondheid begint bij eerlijkheid

(4-6-2025)

Waarom is eerlijk zijn over ons mentale welzijn nog steeds zo’n drempel? Lees verder