Het rouwproces van een onvervulde kinderwens

Een onvervulde kinderwens kan diepe emoties en ingrijpende veranderingen in het leven veroorzaken. Dit rouwproces wordt vaak niet herkend door de buitenwereld, omdat het verlies niet fysiek tastbaar is. Toch ervaren mensen met een onvervulde kinderwens vaak een intens rouwproces. In deze blog bespreken we wat dit rouwproces inhoudt en welke emoties erbij komen kijken.

Rouw bij een onvervulde kinderwens

Rouw is een natuurlijke reactie op verlies. Bij een onvervulde kinderwens gaat het om het verlies van een toekomstbeeld, dromen en verwachtingen. Dit wordt vaak geclassificeerd als “disenfranchised grief”, een vorm van rouw die niet altijd door de maatschappij wordt erkend. Mensen met een onvervulde kinderwens rouwen niet alleen om het gemis van een kind, maar ook om sociale ervaringen zoals zwangerschapsaankondigingen of moeder-/vaderrollen.

Daarnaast heeft een onvervulde kinderwens vaak een langdurig en cyclisch karakter. Elke mislukte poging, zoals een negatieve zwangerschapstest of een mislukte IVF-behandeling, kan het rouwproces opnieuw activeren. Dit maakt het proces bijzonder zwaar, omdat er steeds weer nieuwe teleurstellingen en hoopvolle verwachtingen aan verbonden zijn. Bovendien kan het verlies invloed hebben op het zelfbeeld en de identiteit. Voor veel mensen is het krijgen van kinderen een belangrijke levensdoel, en het niet kunnen vervullen van deze wens kan leiden tot gevoelens van falen of minderwaardigheid.

Ook maatschappelijke druk speelt een rol. De verwachting dat volwassenen kinderen krijgen, kan ervoor zorgen dat mensen met een onvervulde kinderwens zich buitengesloten of gestigmatiseerd voelen. Ze worden vaak geconfronteerd met onbedoeld kwetsende opmerkingen of vragen, zoals “Wanneer beginnen jullie aan kinderen?”

Fasen van het rouwproces

Het rouwproces kent geen vaste volgorde, maar er zijn verschillende fasen die mensen kunnen doorlopen:

1. Ontkenning: In deze fase kunnen mensen moeite hebben om de realiteit te accepteren. Ze blijven hoop houden op een zwangerschap of zoeken naar alternatieve oplossingen.

2. Woede: Frustratie en boosheid over de situatie, richting zichzelf, een partner, of zelfs medische professionals.

3. Onderhandelen: Mensen proberen controle te herwinnen door alternatieven te zoeken, zoals adoptie of fertiliteitsbehandelingen.

4. Verdriet: Het besef dat de kinderwens wellicht onvervuld blijft, leidt tot gevoelens van verlies en verdriet.

5. Acceptatie: Na verloop van tijd kunnen mensen leren omgaan met het verlies en een nieuw toekomstperspectief ontwikkelen.

Deze fasen zijn gebaseerd op het model van Kübler-Ross (1969), maar niet iedereen doorloopt alle fasen of in dezelfde volgorde.

Emotionele en psychologische impact

Een onvervulde kinderwens kan leiden tot een breed scala aan emotionele reacties, zoals:

• Depressie en angst: Onderzoek toont aan dat vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen vaker symptomen van depressie en angst ervaren.

• Relatieproblemen: Het proces kan spanningen in relaties veroorzaken door verschillen in verwerking of copingstijlen.

• Isolement: Mensen kunnen zich terugtrekken omdat zij zich onbegrepen voelen door hun omgeving.

Sociale en professionele ondersteuning

Sociale steun speelt een cruciale rol in het rouwproces. Het delen van emoties met vrienden, familie of lotgenoten kan gevoelens van isolement verminderen. Professionele hulp, zoals therapie, biedt daarnaast handvatten om met complexe emoties om te gaan.

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is effectief gebleken bij het verminderen van depressieve en angstige gevoelens bij vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen. Ook narratieve therapie, waarin de focus ligt op het herschrijven van je eigen verhaal, kan bijdragen aan het herdefiniëren van identiteit en bepaalde toekomstbeelden.

Omgaan met een onvervulde kinderwens

Er bestaat niet één juiste manier om met een onvervulde kinderwens om te gaan, maar de volgende strategieën kunnen helpen:

• Rouwen: Geef jezelf de ruimte om het verlies te erkennen en te voelen.

• Zoek steun: Praat met een therapeut, vrienden of familie over de emoties je ervaart.

• Focus op nieuwe doelen: Probeer nieuwe toekomstplannen te maken die betekenis geven aan je leven. Dit kan zorgen voor lichtpuntjes waar je naar uit kan kijken.

• Zelfzorg: Zorg goed voor je mentale en fysieke gezondheid door voldoende te slapen, gezond te eten en te bewegen.

Een onvervulde kinderwens kan een complex en pijnlijk rouwproces veroorzaken, maar het is mogelijk om hiermee om te gaan. Het erkennen van de pijn en het zoeken naar sociale en professionele ondersteuning zijn van groot belang in dit proces. Mocht je zelf worstelen met een onvervulde kinderwens, weet dan dat je niet alleen bent en dat er hulp beschikbaar is.Bij psycholoog kunnen wij jou hierbij ondersteunen. Wij bieden onder andere cognitieve gedragstherapie. Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem dan direct contact op met ons aanmeldteam of plan vrijblijvend een gratis adviesgesprek in. 

Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht. 

Bronnen:

Doka, K. J. (1989). Disenfranchised Grief: Recognizing Hidden Sorrow. Lexington Books.

Greil, A. L., Slauson-Blevins, K., & McQuillan, J. (2010). The experience of infertility: A review of recent literature. Sociology of Health & Illness, 32(1), 140-162.

Kübler-Ross, E. (1969). On Death and Dying. Macmillan.

Lechner, L., Bolman, C., & Van Dalen, A. (2007). Definite involuntary childlessness: Associations between coping, social support and psychological distress. Human Reproduction, 22(1), 288-294.