Vandaag is het vrijdag 13 oktober: ongeluk schuilt in een klein hoekje. Veel mensen zien deze dag als een dag die in het teken staat van ongeluk. Zwarte katten vermijden, niet onder ladders doorlopen en uit de buurt blijven van spiegels. Naast deze met ongeluk geassocieerde dag bestaan er ook nog tal andere soorten van bijgeloof. Waar komt bijgeloof vandaan? En wat zijn de consequenties van het dwangmatig nakomen van bijgeloof? Je leest erover in deze blog.
Geschiedenis
Waarom is vrijdag de 13e geassocieerd met ongeluk en narigheid? Dit is op te delen in twee onderdelen. Het christendom stelt dat Jezus werd verraden door Judas tijdens het laatste avondmaal, en dit zou plaats hebben gevonden op vrijdag. Hierdoor werd Jezus gekruisigd en daarom wordt deze dag van oudsher geassocieerd met narigheid. In combinatie met het cijfer 13, dat refereert naar de 13 apostelen die er tijdens het laatste avondmaal waren. 13 werd ook door de romeinen gezien als ongelukkig omdat het getal niet deelbaar is en het als symbool stond voor de dood.
Dit bijgeloof suddert vandaag de dag nog steeds door in onze maatschappij. Veel mensen willen het getal 13 vermijden. Zo zijn er veel gebouwen die de 13e verdieping overslaan. De volgorde gaat dan van 12 naar 14. Ook hebben de meeste vliegtuigen geen 13e rij.
Bijgeloof
Naast vrijdag de dertiende, bestaan er ook losse vormen van bijgeloof. Van sommige zal je vast niet eens doorhebben dat het onder bijgeloof valt. Denk eens aan iets 'afkloppen' op hout of geluk verwachten als je een klavertje vier vindt. Deze vormen van bijgeloof zijn soms zo vanzelfsprekend dat dit onbewust verloopt. De meeste vormen van bijgeloof zijn afkomstig van het christendom of vanuit de romeinse tijd.
Bijgeloof komt in meerdere culturen voor. Sommige opvattingen die mensen doen kunnen dan ook specifiek zijn per land. Franse vrouwen geloven erin dat het dragen van kleding met stippen op nieuwjaarsdag geluk brengt. Dat is iets dat wij hier in Nederland niet kennen.
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat bijgeloof verband houdt met gevoelens van angst. Er kan bijvoorbeeld angst gevoeld worden voor het verliezen van dierbaren, het verliezen van een belangrijke wedstrijd of om een ongeluk te krijgen. Men gebruikt dan bijgeloof om het lot positief te beïnvloeden zodat deze angsten niet uitkomen. Het kan een vorm van houvast zijn waardoor je het gevoel krijgt dat je inspraak hebt in wat er allemaal kan gebeuren.
Dwangmatig
Mensen kunnen ook individuele vormen van bijgeloof hebben, zoals topsporttennissers die een bepaald aantal keer de bal stuiteren voordat ze gaan serveren. Ze gebruiken dit om het lot te sturen, in de hoop dat iets geluk brengt of hen van ongeluk zal weerhouden. Het kan, hoe rationeel we als mensen ook willen zijn, erg aanlokkelijk zijn om het universum een beetje te willen sturen. Dat is de reden dat we zulke opvattingen voor onszelf bedenken en naleven.
Echter is het ook mogelijk om hierin door te slaan. Zodra het naleven van bijgeloof een dwangmatige vorm begint te krijgen, is het verstandig om hier alert op te zijn. De onschuldige rituelen kunnen dan namelijk een dwangstoornis veroorzaken. Het kan dan een verslaving worden om je aan het bijgeloof te houden, zodanig dat dit een negatief effect gaat hebben op het dagelijks functioneren. Wanneer je merkt dat je dwangmatige gevoelens ervaart bij bijgeloof, kan het helpen om hierover in gesprek te gaan met een psycholoog. Bij psycholoog.nl kunnen we jou helpen! Plan vrijblijvend een adviesgesprek in of neem direct contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
Bron:
Plaatsman-van der Wal, I. S. (2017). Bijgeloof (Doctoral dissertation).
