Vandaag op NU.nl: “Man veroordeeld tot zestien jaar cel voor doden vriendin met tien messteken”. In Nederland wordt gemiddeld één vrouw per acht dagen vermoord. Vaak gaat aan de moord een lange periode van controle, manipulatie en geweld vooraf. Als we de signalen beter kunnen herkennen, kunnen we ingrijpen en levens redden.
Wat is femicide
Femicide is de naam voor de meest extreme vorm van gendergerelateerd geweld: moord op vrouwen puur omdat zij vrouw zijn. De dader meestal een partner of ex-partner is en er vaak een voorgeschiedenis is van huiselijk geweld, stalking of controlerend gedrag. Vrouwen tussen 20 en 40 jaar lopen het hoogste risico op partnerfemicide. Ook bij echtscheiding of relatiebreuk neemt het risico relatief toe.
Waarom femicide vaak ontstaat
De dominante beeldvorming rond femicide is dat het gaat om “jaloerse ex-partners”, maar de realiteit blijkt complexer. Uit het nieuwe onderzoek van de Femicide Monitor blijkt dat veranderingen in status of levenssituatie (bijvoorbeeld baanverlies, financiële druk of verlies van sociaal statuut) een cruciale rol kunnen spelen. Voor mannen die zich bedreigd voelen in hun “positie” kan dit leiden tot escalatie: controle, dreigingen, en uiteindelijk geweld.
Daarnaast is sprake van structurele ongelijkheid: gendernormen, verwachtingen over ‘man zijn’ en macht in relaties spelen mee. Deze factoren maken femicide tot een diepgeworteld, sociaal probleem. Het is niet alleen het individuele extreme gedrag, maar ook de context eromheen.
Welke signalen kunnen wijzen op gevaar
Het is cruciaal om in een vroeg stadium waarschuwingssignalen te herkennen. Veel (niet-fatale) vormen van huiselijk geweld gaan vooraf aan femicide. Mogelijke signalen:
- Controle over sociale contacten, werk, geld en beweging. De partner bepaalt wie zij ziet, waar ze heen mag, wat ze doet.
- Stalking, dreigen met geweld, dreigen met zelfdoding, dreigen met schade aan haar of de kinderen.
- Gebruik of dreiging van wapens of ander geweld.
- Eerdere gewelddadige incidenten: mishandeling, wurging, verstikking, fysieke en seksuele intimidatie, seksueel geweld of gedwongen seks.
- Isolatie: de persoon wordt steeds verder afgesloten van familie, vrienden, steun: sociaal, emotioneel en financieel.
- Angst bij het slachtoffer: zij durft bijvoorbeeld niet te spreken in aanwezigheid van de partner, toont extreme spanning, angst voor wat er zal gebeuren als zij iets doet of zelfstandig wordt.
- Escalatie: gewelddadigheid neemt toe in ernst of frequentie.
Het draait bij de dader om macht, bezit en het onderdrukken van autonomie. Vaak zijn er geen blauwe plekken, maar wel constante angst.
Wat kun je doen: als professional, vriend(in), ouder, collega of betrokkene
- Leer de signalen kennen, want herkennen is de eerste stap naar actie.
- Stel open vragen aan iemand die je zorgen baart. Bied ruimte om te praten, zonder oordeel of verwijt.
- Luister: soms durft het slachtoffer niet te praten. Jouw geduld, empathie en steun kunnen het verschil maken.
- Wijs op hulpinstanties: in Nederland kunnen slachtoffers anoniem hulp vragen bij Veilig Thuis (via telefoon of chat). Vroege melding kan escalatie voorkomen.
Door alert te zijn, te luisteren, te handelen en oog te hebben voor macht en controle binnen relaties, kunnen we bijdragen aan het voorkomen van femicide. Heb jij of iemand in jouw omgeving last van een ongezonde relatie? Praten met een psycholoog kan helpen. Neem contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Bronnen:
Number of women killed by partner or ex unchanged in 15 years | CBS
Stop femicide en voorkom vrouwenmoord | Sterk Huis
Is dit liefde? Herken en stop femicide en intiem terreur!
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
