Wanneer iemand depressief is, lijkt het vanzelfsprekend om steun te zoeken bij anderen. Een luisterend oor, begrip of bevestiging kan immers troost bieden. Toch blijkt uit onderzoek dat juist deze zoektocht naar geruststelling soms averechts werkt. Volgens de interpersoonlijke theorie van depressie kan een subtiel maar krachtig sociaal patroon ontstaan dat depressie onbedoeld versterkt.
Een vicieuze cirkel van geruststelling en afwijzing
De Amerikaanse psycholoog James Coyne beschreef in de jaren zeventig hoe mensen met depressieve klachten vaak sterk verlangen naar geruststelling: ze zoeken bevestiging dat ze geliefd, waardevol of begrepen zijn. In eerste instantie reageren mensen in hun omgeving met empathie en steun.
Maar na verloop van tijd verandert er iets.
Omdat de depressieve persoon zijn zorgen herhaalt, negatief over zichzelf praat en moeilijk gerustgesteld raakt, beginnen anderen zich machteloos of uitgeput te voelen. Hun reacties worden kortaf of afstandelijk, soms zelfs geïrriteerd.
Voor de depressieve persoon voelt dit als afwijzing, precies waar hij of zij bang voor was. Daardoor neemt het verlangen naar geruststelling alleen maar toe, wat het patroon verder versterkt.
Het resultaat: een pijnlijke interpersoonlijke spiraal waarin pogingen tot verbinding juist leiden tot meer eenzaamheid en verdriet.
De kracht van de sociale context
Deze theorie benadrukt dat depressie geen puur intern proces is, maar een sociale dynamiek. De manier waarop iemand communiceert en steun zoekt, beïnvloedt hoe anderen reageren en die reacties hebben weer directe impact op het zelfbeeld en de stemming.
Het is belangrijk om te begrijpen dat dit geen verwijt is aan de persoon met depressie. Het is een onbewust patroon dat voortkomt uit een diep menselijke behoefte aan verbondenheid.
Herstel via interpersoonlijke verandering
In de interpersoonlijke psychotherapie (IPT) wordt dit mechanisme actief besproken. De behandeling richt zich op actuele relaties en leert cliënten om op een andere manier steun te zoeken.
Bijvoorbeeld door gevoelens te delen zonder voortdurend bevestiging te vragen, of door grenzen aan te geven in plaats van zich terug te trekken.
Daarnaast helpt IPT bij het herstellen van balans in relaties: leren ontvangen en geven, luisteren en spreken, afhankelijkheid en autonomie.
Onderzoek toont aan dat deze sociale herstructurering vaak een krachtiger effect heeft dan alleen het veranderen van gedachten. Wanneer relaties verbeteren, verandert de emotionele toon van het dagelijks leven en daarmee ook de stemming.
Een ander perspectief op depressie
De interpersoonlijke theorie laat zien dat herstel niet alleen in het hoofd plaatsvindt, maar tussen mensen. Door te begrijpen hoe depressie relaties beïnvloedt, en hoe relaties depressie beïnvloeden, ontstaat ruimte voor compassie, zowel voor jezelf als voor de ander.
Wil je aan de slag met de klachten die je ervaart? Neem dan contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
