Een KOPP/KOV-kind is een kind uit een gezin waarbij een of beide ouders kampen met verslavings- of psychische problemen. Dit kan veel negatieve gevolgen hebben voor een kind. Gelukkig zijn er een aantal manieren waarop jij zo'n kind kan helpen!
Wat is een KOPP/KOV kind?
Een KOPP/KOV kind is een Kind van Ouders met Psychische Problemen (KOPP) en/of een Kind van Ouders met Verslavingsproblemen (KOV). Dit kan een ouder zijn, maar het kan ook gaan om beide ouders. In Nederland zijn er jaarlijks 405.000 ouders met een psychische stoornis en/of een verslaving. Gezamenlijk hebben deze ouders 577.000 kinderen onder de 18 jaar. Dit zijn KOPP/KOV kinderen. Van deze 577.00 zijn er 423.000 jonger dan 12 jaar. Voor kinderen kan dit erg lastig zijn en een negatief effect hebben op de ontwikkeling.
KOPP/KOV kinderen hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Ze hebben vaak meer verantwoordelijkheden in het gezin dan passend voor de leeftijd van het kind. Verder hebben ze vaak minder sociale contacten, omdat ze zich kunnen schamen voor hun thuissituatie. Deze kinderen zijn goed in het aanvoelen van de stemming van anderen. Ook kunnen ze zich goed aanpassen aan de ouder. Veel KOPP/KOV kinderen herkennen hun eigen emoties, wensen en behoeftes niet meer of minder goed, omdat deze altijd onderdrukt zijn. Sommige KOPP/KOV kinderen hebben psychosomatische klachten zoals terugkerende hoofpijn.
Wat doet dit met een kind?
Het opgroeien in een KOPP/KOV gezin heeft invloed op het ontwikkelingsproces van een kind. Deze kinderen lopen twee tot vier keer meer risico om zelf een verslaving of psychische problemen te ontwikkelen. Dit kan zelfs al ontstaan in de jeugd. Het risico op het ontwikkelen van een stoornis is bij meisjes het grootst. Ook voor kinderen waarvan beide ouders een psychische stoornis hebben is het risico groter.
Per leeftijd zijn er verschillende risicofactoren. 0-5 jarige kinderen hebben vaker last van separatieangst en verminderde spontaniteit. 6-12 jarigen hebben vaker last van stemmingsstoornissen en gedragsveranderingen. Adolescenten gaan eerder het conflict aan op school of met ouders. Ook hebben zij meer schaamtegevoelens. Dit kan leiden tot sociaal isolement.
Wanneer een kind opgroeit in een gezin waar verslaving of psychische problemen aan de orde van de dag zijn kan dit ingrijpende gevolgen hebben. Deze kinderen leren namelijk om zich voortdurend aan te passen aan de behoeften van anderen. Ook gedragsproblematiek gecombineerd met zichzelf afsluiten komt veel voor. Toch hoeft dit niet bij elk KOPP/KOV- kind zo te zijn. Het kan zijn dat deze kinderen op latere leeftijd problemen ervaren. Het is dus belangrijk om het ontwikkelingsproces van KOPP/KOV kinderen goed te monitoren.
Hoe kun je een KOPP/KOV kind helpen?
Er is een aantal manieren waarop je een KOPP/KOV kind kunt helpen. Een van de beschermde factoren is het hebben van een sociaal netwerk. Wanneer een kind het gevoel heeft dat hij of zij er niet alleen voor staat en een plek heeft waar het zijn verhaal kwijt kan, vermindert dit de kans op gedragsproblemen en andere negatieve gevolgen. Andere manieren waarop je een KOPP/KOV kind kan helpen zijn:
- Signaleren. Deze kinderen zijn vaak goed geworden in het verbergen van hun thuissituatie. Je kunt letten op plotselinge gedragsveranderingen die het kind vertoont.
- Bied ouders ondersteuning. De kern van het probleem begint bij de ouders. Deze hebben vaak hun eigen problemen. Door ouders hulp te bieden, krijgt het kind ook meer rust.
- Ga in gesprek. Soms heb je misschien het idee dat er wat speelt in het leven van een kind. Het kan lastig zijn om hier het gesprek over aan te gaan, maar het is wel belangrijk om dit te doen. Doe dit in een 1 op 1 setting met het kind en probeer aan te sluiten bij zijn of haar leefwereld, door bijvoorbeeld mee te spelen of voor te stellen om samen een spelletje te doen.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
