We kennen allemaal het begrip burn-out: opgebrand raken door aanhoudende stress, hoge werkdruk en prestatiedruk. Maar er bestaat ook een minder bekende, tegenovergestelde variant: bore-out. Waar de één ten onder gaat aan te veel prikkels, lijdt de ander juist onder een gebrek daaraan. Toch hebben beide fenomenen meer gemeen dan je zou denken. In dit artikel zetten we ze naast elkaar om te laten zien hoe verschillend de oorzaak kan zijn, maar hoe vergelijkbaar de uitkomst soms is.
Oorzaken
Een burn-out ontstaat meestal wanneer iemand te lang onder hoge druk functioneert. Deadlines, verantwoordelijkheden en de continue stroom aan prikkels zorgen ervoor dat lichaam en geest niet meer kunnen herstellen. Je systeem raakt overbelast.
Een bore-out daarentegen komt voort uit een gebrek aan prikkels: te weinig uitdaging, betekenis of afwisseling. De dagen lijken eindeloos, je benut je talenten niet en je voelt je ondergewaardeerd of overbodig.
Beide situaties draaien in de kern om een mismatch tussen de persoon en het werk.
Symptomen
De symptomen van burn-out zijn vaak duidelijk herkenbaar. Mensen voelen zich uitgeput, hebben concentratieproblemen, slapen slecht en ervaren gevoelens van cynisme of machteloosheid. Het lichaam protesteert en op een gegeven moment gaat het niet meer.
Bij bore-out zijn de signalen subtieler. Er is sprake van lusteloosheid, verveling, en het gevoel dat je werk er niet toe doet. Sommigen compenseren dat door voor te doen alsof ze het druk hebben om niet op te vallen. De leegte is minder zichtbaar, maar niet minder zwaar.
Waar burn-out voelt als te veel van alles, voelt bore-out als het gemis van alles wat ertoe doet. In beide gevallen verlies je het contact met je motivatie.
Herstel
De weg naar herstel is bij burn-out en bore-out bijna elkaars spiegelbeeld.
Bij burn-out draait het om terugschakelen: grenzen stellen, rust nemen, herstel toelaten. Mensen moeten weer leren vertragen en hun energiebalans herstellen.
Bij bore-out gaat het juist om opschakelen: nieuwe prikkels zoeken, zingeving vinden, jezelf opnieuw uitdagen. Niet minder doen, maar anders doen.
Toch geldt voor beide: zelfreflectie is de eerste stap. Wat geeft energie, en wat kost energie? En nog belangrijker: hoe kun je dat evenwicht herstellen?
Een paar praktische handvatten:
- Sta stil bij je werkgeluk. Wanneer voel je voldoening, en wanneer niet?
- Ga het gesprek aan. Bespreek met je leidinggevende of coach wat je nodig hebt.
- Zoek professionele ondersteuning. Online therapie kan helpen om patronen te herkennen.
Of je nu te hard rent of juist stilstaat: in beide gevallen raak je uiteindelijk uitgeput.
Combinatie van beiden
Soms komen burn-out en bore-out samen, hoe tegenstrijdig dat ook lijkt. Je kunt je tegelijk uitgeput en leeg voelen: overspoeld door werkdruk, maar “onderprikkeld” door het gebrek aan betekenis of uitdaging. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer je voortdurend onder spanning staat door deadlines of verantwoordelijkheden, terwijl het werk zelf weinig voldoening geeft. Je lichaam reageert op deze stress door vermoeidheid en spanning, terwijl je geest langzaam afhaakt door verveling en zinloosheid. Deze combinatie kan een grote impact hebben op je welzijn. Je ervaart een constante innerlijke strijd, voelt je somber en prikkelbaar, hebt moeite met concentratie en kunt het gevoel krijgen dat je de controle over jezelf verliest.
Herken je jezelf in deze situatie of merk je dat werkdruk of verveling je welzijn aantast? Bij Psycholoog.nl kun je laagdrempelig online therapie krijgen om je energie en motivatie terug te vinden en weer grip te krijgen op je werk. Meer informatie? Dit kan door middel van het inplannen van een adviesgesprek of door direct contact op te nemen met ons.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
