Acceptance and Commitment Therapy maakt gebruik van een tal aan metaforen. Ze vormen een krachtig hulpmiddel om inzicht te geven in worstelingen, het denken los te koppelen van de identiteit en meer psychologische flexibiliteit te ontwikkelen.
Waarom metaforen?
ACT is gebouwd rond zes kernprocessen die samen psychologische flexibiliteit bevorderen. Die processen- zoals acceptatie, cognitieve defusie en toegewijd handelen- kunnen abstract of theoretisch aanvoelen. Metaforen kunnen helpen om deze concepten tastbaar te maken. Ze spreken het ervaringsgerichte deel van ons brein aan, helpen om afstand te nemen van verstikkende gedachten, en maken het makkelijker om met moeilijke emoties om te gaan.
Veelgebruikte metaforen
1. Passagiers in de bus
Je bent de bestuurder van een bus, maar achterin zitten allerlei passagiers: angst, twijfel, schaamte, kritiek. Ze zorgen voor negatieve gedachten. Als je stopt met rijden omdat je van ze af wil, winnen ze terrein. Maar als je ze gewoon laat meerijden, kun je zelf bepalen waar de bus naartoe gaat. De gedachtes mogen er zijn, maar jij bestuurt de bus. Hiermee wordt psychologische flexibiliteit verbetert.
2. De waterval
De constante stroom van gedachten kan worden vergeleken met een stromende rivier. Zo kan het aanvoelen alsof je wordt meegesleept door de gedachten en hier als vanzelf naar gaat handelen. Tijdens ACT leer je om afstand te nemen van de gedachten, door achter de waterval te gaan staan om meer regie te kijken. Deze metafoor beoogt defusie aan te pakken.
3. Touwtrekken met een monster
Veel mensen hebben de neiging om te worstelen met hun eigen negatieve gedachten en pijn. Dit kun je vergelijken als touwtrekken met een monster. Dit helpt echter niet, maar zorgt er juist voor dat problemen kunnen verergeren. Het alternatief is om het touw los te laten en te stoppen met de worstelingen. Dit zorgt ervoor dat er meer ruimte komt voor de gevoelens en acceptatie kan optreden.
4. De tijdmachine
Het is makkelijk om je te focussen op het verleden, of juist op de toekomst. Dit kun je vergelijken met een op hol geslagen tijdmachine. Het is belangrijk om genoeg aandacht te hebben voor het hier en nu. Dit is het moment waarop je ervaringen opdoet, en ook je gedrag kan bijsturen.
5. De pakken
Hoe we onszelf zien heeft een groot effect op ons leven. Als het zelfbeeld niet goed is, kan je dit vergelijken met een knellend pak. Het is belangrijk om te beseffen dat het pak ook uit kan. We zijn meer dan het beeld dat we over onszelf hebben gevormd. Door flexibel om te gaan met onze zelfconcepten en deze in de context te plaatsen, ontstaat er meer vrijheid.
Metaforen als brug
In ACT zijn metaforen geen trucjes, maar een brug tussen theorie en ervaring. Ze helpen cliënten zichzelf en hun innerlijke wereld op een andere manier te zien, met meer mildheid, afstand en nieuwsgierigheid.
Bij Psycholoog.nl is het mogelijk om ACT te volgen voor verschillende klachten. Denk hierbij aan zelfbeeld, angst of stressklachten. Lees hier meer over onze werkwijze. Als je in gesprek wil met een van onze psychologen, kun je contact opnemen met ons aanmeldteam of een gratis adviesgesprek inplannen.
Wil je meer lezen over ACT? Lees ook eens deze (en andere) blogs over ACT, geschreven door onze psycholoog Eline!
