We denken vaak dat stress zich uit in drukte, spanning of nervositeit. Toch kan stress zich ook op een andere manier laten zien, namelijk als apathie. Het gevoel van vlakheid, onverschilligheid of het ontbreken van motivatie kan juist een signaal zijn dat je lichaam en geest al te lang onder druk staan.
Wat is apathie?
Apathie wordt vaak omschreven als een toestand waarin je weinig interesse, energie of motivatie ervaart. Dingen die normaal plezier of voldoening geven, voelen leeg of zinloos. Anderen kunnen je als emotieloos ervaren.
Apathie kan voorkomen bij verschillende lichamelijke stoornissen zoals hypoactief delier en frontaal syndroom. Ook psychische stoornissen zoals anorexia nervosa, autisme, depressie en stress kan apathie voorkomen.
Apathie en stress
Chronische stress zet het lichaam in een constante staat van alertheid. Hormonen zoals cortisol en adrenaline worden op dat moment langdurig aangemaakt. Waar dit op korte termijn zorgt voor alertheid en actie, heeft het op lange termijn juist een uitputtend effect. Het brein, en met name de gebieden die betrokken zijn bij motivatie en beloning, kan hierdoor ontregeld raken. Dit kan als gevoel hebben dat het vermogen om initiatief te nemen en plezier te ervaren verminderd.
De vicieuze cirkel
Apathie kan leiden tot minder activiteit, minder sociale interactie en een afname van zelfzorg. Dit versterkt stressklachten, omdat je minder uitlaatkleppen hebt om spanning te verwerken. Zo ontstaat de vicieuze cirkel. Stress veroorzaakt apathie, apathie verergert stress, en zo wordt het steeds moeilijker om in beweging te blijven.
Er zijn een aantal signalen waar je op kan letten op het moment dat je twijfelt of je je apathisch voelt:
- Je voelt je leeg of afgestompt
- Activiteiten waar je vroeger energie van kreeg, doen dat nu niet meer
- Je schuift taken voor je uit
- Je hebt moeite met het nemen van beslissingen of het maken van plannen
- Fysieke klachten als hoofdpijn, gespannen spieren of slaapproblemen
Het doorbreken van de cirkel
Het herkennen van apathie als stresssignaal kan de eerste stap naar verbetering zijn. Mogelijke manieren om de cirkel te doorbreken zijn:
1. Kleine stappen zetten: begin met haalbare, kleine acties. Een korte wandeling of het afronden van één taak kan het verschil maken.
2. Ritme herstellen: structuur in slaap, maaltijden en beweging helpt je brein en lichaam tot rust te komen.
3. Stress verlagen: denk aan ademhalingsoefeningen, mindfulness of het beperken van prikkels.
4. Hulp zoeken: deel wat je ervaart met iemand die je vertrouwt. Praten helpt om uit je isolatie te komen. Dit kan met een vriend of familielid zijn, maar soms is hulp van een psycholoog nodig.
Apathie kan worden verward met luiheid of onwil, maar vaak is het een uiting van stress en overbelasting. Door de link te begrijpen, kun je eerder ingrijpen en herstellen. Bij Psycholoog.nl kunnen we je helpen om stressklachten aan te pakken, en weer dichter bij je gevoel te komen.
Bekijk hier wat Psycholoog.nl voor jou kan betekenen. Heb je vragen? Neem gerust contact op met ons aanmeldteam of plan vrijblijvend een gratis adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
