Iedereen kent het wel: de collega die om 8.00 uur al bruisend van energie achter zijn laptop zit, terwijl een ander pas tegen de lunch écht op gang komt. Dit verschil heeft alles te maken met ons chronotype, de biologische voorkeur voor slapen en actief zijn. Chronotypen verdelen mensen grofweg in ochtendmensen en avondmensen, met daartussen een grote groep die flexibel is. Maar hoe beïnvloeden deze verschillen de samenwerking in teams?
Wat zijn chronotypen precies?
Een chronotype wordt grotendeels bepaald door genetica en de interne biologische klok.
-
Ochtendmensen functioneren het best vroeg op de dag, maar raken ’s avonds sneller vermoeid.
-
Avondmensen hebben juist moeite met vroeg opstaan, maar zijn in de latere uurtjes vaak creatiever en productiever.
-
Gemengde types kunnen zich meestal beter aanpassen aan verschillende ritmes.
Botsende ritmes op de werkvloer
In een team kunnen verschillen in chronotype leiden tot misverstanden en frustraties. Bijvoorbeeld:
-
Een ochtendmens wil om 9.00 uur direct vergaderen, terwijl de avondmens nog niet helemaal alert is.
-
Avondmensen leveren hun beste werk later op de dag, maar krijgen kritiek omdat deadlines standaard vroeg in de ochtend zijn gepland.
-
Beslissingen die vroeg genomen worden, kunnen nadelig uitpakken voor avondmensen die pas later op de dag hun scherpste ideeën hebben.
Het gevolg? Verminderde productiviteit, irritatie en soms zelfs onbewuste vooroordelen (“hij is lui” of “zij is hyperactief”).
Kansen in diversiteit
Toch hoeft dit verschil geen obstakel te zijn. Sterker nog: diversiteit in chronotypen kan juist een krachtige bron van balans zijn.
-
Ochtendmensen zijn vaak goed in planning, organisatie en het zetten van de eerste stappen in projecten.
-
Avondmensen brengen creativiteit, diepgaand denkwerk en doorzettingsvermogen op momenten dat anderen al moe zijn.
Teams die leren deze verschillen te benutten, kunnen daardoor een bredere range aan energie en productiviteit over de dag verspreiden.
Wat organisaties en teams kunnen doen
-
Flexibele werktijden: Geef ruimte om te starten en te eindigen op tijden die passen bij ieders chronotype.
-
Slim plannen: Belangrijke vergaderingen of brainstorms plan je het best op momenten waarop de meeste teamleden alert zijn, vaak tussen 10.00 en 14.00 uur.
-
Waardering van diversiteit: Bespreek openlijk verschillen in werkritme, zodat ze gezien worden als aanvulling in plaats van probleem.
-
Taakverdeling: Laat ochtendmensen bijvoorbeeld de dag structureren en avondmensen complexe taken later op de dag oppakken.
In het kort
Chronotypen zijn meer dan een voorkeur voor vroeg of laat opstaan; ze beïnvloeden hoe we samenwerken, communiceren en presteren. Teams die oog hebben voor deze biologische verschillen, kunnen spanningen voorkomen en juist profiteren van de unieke kwaliteiten die ochtend- én avondmensen meebrengen. Het begrijpen van elkaars ritme is daarmee niet alleen een kwestie van comfort, maar ook van effectiviteit en werkgeluk.
Wil je aan de slag met de klachten die je ervaart? Neem dan contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
