Stel je voor: je staat op het punt om boodschappen te doen, maar al bij de voordeur voel je een paniekgolf opkomen. Je hartslag schiet omhoog, je adem stokt. Wat als je buiten een paniekaanval krijgt en niet weg kunt? Wat als niemand je helpt? De veiligste oplossing lijkt: binnenblijven. Dit is de realiteit van veel mensen met agorafobie. In deze blog lees je meer over dit onderwerp.
Wat is agorafobie?
Agorafobie betekent letterlijk ‘pleinvrees’, maar dat dekt de lading niet volledig. Het is geen angst voor open ruimtes, zoals vaak gedacht wordt. Agorafobie is de angst om je in situaties te bevinden waarin ontsnappen lastig is of waar hulp moeilijk te krijgen zou zijn bij paniek of andere lichamelijke klachten.
Mogelijke situaties die mensen met agorafobie vermijden (of met veel angst doorstaan) zijn:
- Drukke winkelcentra of supermarkten
- Openbaar vervoer (trein, bus, metro, vliegtuig)
- Lange autoritten
- In de rij staan
- Alleen buitenshuis zijn
- Drukke evenementen of bioscopen
Vaak ontstaat agorafobie na één of meerdere paniekaanvallen buitenshuis. Uit angst voor een herhaling gaan mensen bepaalde plekken vermijden, wat de angst juist versterkt. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waarin de bewegingsvrijheid steeds kleiner wordt.
Wat zijn de symptomen?
Agorafobie gaat vaak gepaard met paniekklachten, zoals:
- Hartkloppingen
- Zweten, beven
- Duizeligheid
- Ademnood of hyperventilatie
- Misselijkheid of buikklachten
- Angst om de controle te verliezen, flauw te vallen of gek te worden
Sommige mensen durven uiteindelijk hun huis niet meer uit. Dit kan vervolgens weer leiden tot bijvoorbeeld sociaal isolement, depressie en verlies van werk of relaties.
Wat kun je doen bij agorafobie?
- Ademhaling en ontspanningstechnieken. Ademhalingsoefeningen, mindfulness of progressieve spierontspanning kunnen helpen om lichamelijke stressreacties sneller te kalmeren.
- Cognitieve gedragstherapie (CGT). In deze therapie leer je angstige gedachten herkennen en uitdagen, je leert om jezelf geleidelijk bloot te stellen aan vermeden situaties (exposure) en om zelfvertrouwen op te bouwen in het omgaan met paniek.
- Psycho-educatie. Inzicht krijgen in hoe paniek werkt helpt om er minder bang voor te zijn. Je leert bijvoorbeeld dat de paniekgevoelens niet gevaarlijk zijn, ook al voelt het heftig. Je leert begrijpen dat vluchten de angst op lange termijn juist voedt.
Tot slot
Agorafobie is een angststoornis. Het is logisch dat je situaties probeert te vermijden die zoveel stress oproepen. Maar vermijding lost het probleem niet op, het maakt de angst alleen maar groter.
Herken jij jezelf in deze klachten en zou je graag met een psycholoog hierover in gesprek willen gaan? Psycholoog.nl kan je hierbij helpen. Neem contact met ons op of plan een gratis adviesgespek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
