Veel mensen ervaren wel eens een periode van slechte nachtrust. Maar wanneer slapeloosheid langere tijd aanhoudt, is dit niet alleen erg vervelend, maar kan het ook een serieuze rol spelen in het ontstaan van psychische klachten zoals angst en depressie. Recent onderzoek laat zien dat slapeloosheid meer is dan een symptoom; het kan ook een belangrijke voorspeller en versterker zijn van mentale problemen.
Slapeloosheid: oorzaak én gevolg
Lange tijd werd slapeloosheid vooral gezien als gevolg van psychische klachten. Wie piekert, slaapt slechter. Maar nieuw onderzoek laat zien dat de relatie twee kanten op werkt. Mensen met chronische slapeloosheid blijken juist vaker angstklachten of een depressie te ontwikkelen. Slechte slaap maakt het moeilijker om:
- Emoties goed te verwerken
- Stress te reguleren
- Helder te blijven denken
Wat zegt de wetenschap?
Uit een recente studie blijkt dat mensen met langdurige slaapproblemen een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van psychische stoornissen. En dat is geen kleine groep: miljoenen mensen in Nederland kampen met slaapproblemen, wat invloed kan hebben op hun dagelijks functioneren.
Kennis op dit gebied zorgt voor nieuwe inzichten. Door slapeloosheid eerder te signaleren en actief te behandelen, kunnen we mogelijk ernstigere klachten in een later stadium voorkomen.
Behandeling
Er zijn effectieve behandelmethoden voor slapeloosheid, waarvan cognitieve gedragstherapie voor insomnia (CGT-I) de best onderbouwde is. CGT-I richt zich op het doorbreken van negatieve slaapgewoonten en piekergedachten. Meerdere studies tonen aan dat deze therapie niet alleen de slaapkwaliteit verbetert, maar ook leidt tot minder depressieve en angstklachten. In sommige gevallen werkt het zelfs preventief: het risico op het ontwikkelen van een depressie neemt af als de slapeloosheid wordt aangepakt.
Naast cognitieve gedragstherapie blijkt ook mindfulness effectief bij het verbeteren van de slaap. Door met gerichte aandacht stil te staan bij je gedachten en lichamelijke sensaties, leer je afstand nemen van piekergedachten die je wakker houden. Mindfulness helpt je om uit de automatische stressreactie te stappen en meer rust in je hoofd én lijf te ervaren. Regelmatige beoefening van mindfulness kan niet alleen slaapklachten vermindert, maar ook angst en somberheid doen afnemen.
Let op! Bij Psycholoog.nl behandelen wij alleen in enkele gevallen slaapproblemen. Dit is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. In een adviesgesprek kun je jouw klachten bespreken met ons aanmeldteam en samen kijken welke hulp het beste bij jou past.
Mentaal welzijn
Binnen de mentale gezondheidszorg is het belangrijk om slapeloosheid niet te onderschatten. Het verdient een vaste plek in diagnostiek en behandeling, net als stemming of angst. Slaap beïnvloedt bijna alle facetten van ons functioneren: van stemming en geheugen tot sociale interactie en stressregulatie. Door slaap serieus te nemen, kunnen we eerder signaleren wanneer iemand uit balans raakt en op tijd ingrijpen.
Meer blogs lezen? Klik dan hier.
Bronnen:
Onderzoek verband slapeloosheid en psychische aandoeningen - Trimbos-instituut
Verband gevonden tussen slapeloosheid en mentale gezondheid | Gezondheid | NU.nl
