Misschien heb je jezelf wel eens afgevraagd waarom je steeds hetzelfde reageert op bepaalde situaties. Ook al neem je jezelf voor om het deze keer anders te doen, lukt het toch maar niet. Als deze reactie je geen positieve gevolgen brengt, of misschien wel een negatieve invloed op je leven heeft, dan spreken we ook wel van oude of slechte patronen. Hoe kom je daarvan af? 

Wat is een patroon? 

Een patroon is een handeling, een bepaalde gedraging, een gedachte of overtuiging die vaak terugkomt. Veel van deze gedragingen en gedachtes worden automatisch geactiveerd. Dit betekent dat je er niet bij stil staat en het weinig energie kost waardoor je meer energie overhoudt voor andere taken. Een patroon kan positief zijn, bijvoorbeeld tanden poetsen aan het begin van de dag. Patronen kunnen ook negatief zijn, bijvoorbeeld uren blijven scrollen op je smartphone of grijpen naar alcohol in moeilijke situaties. Op korte termijn kan dit gedrag als een beloning voelen maar op lange termijn kan het schadelijk zijn en moeilijk te verbreken.

Sommige patronen kunnen voor problemen hebben gezorgd in het verleden of belemmeren nu het dagelijks leven thuis of op het werk. Het kan lastig zijn om deze patronen te herkennen. Wanneer er gekeken wordt naar manieren om dit te veranderen is het herkennen echter wel van belang. Deze patronen ontstaan vaak door gebeurtenissen en herinneringen uit het verleden.

Hoe herken ik een patroon? 

Hoe weet je of een persoonlijke handeling deel uitmaakt van een gedragspatroon? Vaak helpt het om een stap terug te doen en om je gedrag van een afstand te bekijken. Als een gedragsincident langer geleden voor het laatst is voorgekomen, is het gemakkelijker om te zien waar en hoe dergelijk gedrag in een slecht patroon terechtkwam. Dit is echter lastig, gelukkig zijn er ook makkelijkere manier om patronen te herkennen.

Is het een gewoonte of een patroon? Een voorbeeld kan nuttig zijn. Een patroon begint met een gewoonte, dit is iets wat je dagelijks automatisch doet.

Een gewoonte ben je je vaak bewust van, zoals bij een drugs- en alcoholverslaving zijn er vaak bepaalde situaties waarin een persoon naar deze middelen grijpt. Wanneer dit overgaat in middelenmisbruik of een mogelijke verslaving, vereist de gewoonte een bepaald gedragspatroon om de drug opnieuw te gebruiken. De persoon deed het omdat het moest, er was geen andere manier om de behoefte en verlangen om te gebruiken te bevredigen.

Kortom, een patroon is gedrag waar we keer op keer naar terugkeren zonder er over na te denken. Als het gaat om het herkennen van patronen is het belangrijk om erachter te komen welke patronen negatief zijn voor het welzijn, deze elimineren en veranderen in positieve patronen.

Hoe doorbreek ik een patroon? 

Wat je kunt proberen is het maken van een lijst op papier van eigen gedrag dat een patroon vormt. Maak twee aparte bladen, elk één voor goede en slechte gedragspatronen. Of maak een lijst van de gewoontes en kijk of ze in patronen vallen. Wijs ze vervolgens een positieve of negatieve waarde toe. 

Wat deze waarde betekent is niet of je het gedrag wel of niet leuk vindt. High worden kan bijvoorbeeld leuk zijn maar heeft vaak een negatief effect op het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Hier verwijst de positieve of negatieve waarde naar of het je leven verbetert of afleidt op lange termijn.

Een voorbeeld van een negatief patroon is bijvoorbeeld te veel werk aannemen op het werk. Hoewel er zeker niets mis mee is om veel dingen te willen doen en veel verantwoordelijkheden te hebben kan het ook zorgen voor stress en een hoge werkdruk. Dit zou kunnen zorgen voor verwaarlozing van andere aspecten van je leven zoals weinig tijd voor je gezin en vrienden, of verhoogde prikkelbaarheid. Dit laat zien dat het telkens te veel willen doen de vorm van een negatief patroon kan aannemen.

Heb jij moeite met het loslaten van oude en/of slechte patronen en wil je hier hulp voor ontvangen? Plan een gratis adviesgesprek of neem direct contact met ons op en ons aanmeldteam bespreekt met jou de mogelijkheden.  

Wil je meer weten? Lees meer over dit onderwerp in onze artikelen

Wat zijn de voordelen van blended care?

(31-10-2025)

Blended care wordt tegenwoordig steeds vaker ingezet tijdens behandeling van mentale klachten. Wat zijn hier de voordelen van? En wanneer werkt het? Lees verder

Gedragsactivatie: stap voor stap uit de somberheid

(28-10-2025)

Leer hoe gedragsactivatie helpt bij depressie en ontdek hoe kleine stappen je stemming kunnen verbeteren. Lees verder

Wat doet ADHD met het zelfbeeld?

(16-10-2025)

Bekende kenmerken van ADHD zijn concentratieproblemen en moeite met stilzitten. Maar ADHD klachten kunnen ook effect hebben op het zelfbeeld. Lees verder

Positieve overdracht in therapie: emoties uit het verleden in het hier en nu

(1-10-2025)

Ontdek wat positieve overdracht is, hoe het zich uit en hoe het invloed heeft op de therapeutische relatie Lees verder