Iedereen heeft weleens een nare of ongewenste gedachte. Bijvoorbeeld: “Wat als ik iemand per ongeluk pijn doe?” of “Wat als ik iets vervelends zeg tijdens die vergadering?” Voor de meeste mensen komt zo’n gedachte even op en verdwijnt daarna weer. Bij anderen kan een dergelijke gedachte echter zó echt of bedreigend aanvoelen, dat dit gevoelens van angst of schuld oproept. Dit verschijnsel wordt Thought-Action Fusion (TAF) genoemd.
Wat is Thought-Action Fusion?
Thought-Action Fusion is een denkfout waarbij iemand denkt dat gedachten hetzelfde zijn als daden, of dat gedachten de kans vergroten dat iets echt gebeurt. Het concept komt oorspronkelijk uit de cognitieve gedragstherapie (CGT) en wordt vaak gezien bij angststoornissen en vooral bij dwangstoornissen (OCD).
Er bestaan twee hoofdvormen van TAF:
- Morele Thought-Action Fusion: hierbij gelooft iemand dat het denken aan iets slechts even erg is als het doen van iets slechts.
Voorbeeld: “Omdat ik dacht dat ik iemand iets zou aandoen, ben ik een slecht mens.”
- Likely Thought-Action Fusion: hierbij denkt iemand dat het denken aan iets de kans vergroot dat het echt gebeurt.
Voorbeeld: “Als ik denk dat er een ongeluk gebeurt, dan zal dat vast ook gebeuren.
TAF ontstaat vaak uit een sterke behoefte aan controle en zekerheid. Wie bang is om fouten te maken of schade te veroorzaken, probeert ongewenste gedachten te onderdrukken, wat deze juist sterker kan maken. Culturele en religieuze overtuigingen over ‘goede’ en ‘slechte’ gedachten kunnen dit versterken. Het gevolg is dat mensen spanning, schuldgevoel en vermijdingsgedrag ontwikkelen: ze controleren hun gedachten voortdurend, voeren rituelen uit om ze te neutraliseren of vermijden situaties die ze als bedreigend ervaren. Dit kan het dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden.
Hoe kun je met TAF omgaan?
Gelukkig zijn er effectieve manieren om met TAF om te gaan. Het begint met het besef dat gedachten op zichzelf geen macht hebben. Ze maken deel uit van ons denkproces, niet van de werkelijkheid. Door anders met gedachten om te gaan, kunnen angst en schuldgevoel verminderen.
- Bewustwording: herken dat gedachten géén feiten zijn. Iedereen heeft weleens rare, ongewenste of zelfs ‘enge’ gedachten.
- Cognitieve gedragstherapie: in therapie leer je gedachten te onderzoeken in plaats van ze te geloven. Je leert onderscheid maken tussen wat je denkt en wat er daadwerkelijk gebeurt.
- Mindfulness en acceptatie: door gedachten te observeren zonder oordeel, ontstaat er ruimte. Je hoeft niet te vechten tegen wat er in je hoofd opkomt; je kunt het laten zijn zonder ernaar te handelen.
- Exposure en respons-preventie (ERP): deze therapievorm helpt om de angst voor bepaalde gedachten stap voor stap te verminderen door ze bewust op te zoeken en er niet op te reageren.
Gedachten kunnen soms beangstigend of overweldigend lijken, maar ze bepalen niet wie je bent. Door te leren anders met deze gedachten om te gaan, ontstaat er meer rust en grip op je leven. Wil je meer weten over Thought-Action Fusion of zoek je professionele ondersteuning bij het omgaan met terugkerende gedachten? Psycholoog.nl kan je hierbij helpen. Neem vrijblijvend contact op via 085 273 3339 of plan online een gratis adviesgesprek in.
