Wat is selectief mutisme in het kort?
- Selectief mutisme is een angststoornis waarbij iemand in sociale situaties niet praat, maar in andere situaties weer wel
- Het komt bijna alleen voor bij kinderen
- Kinderen met selectief mutisme hebben veel last van sociale angst en zijn vaak erg verlegen en bang om 'voor paal te staan'
- Ze kunnen zich terugtrekken in een sociaal isolement, driftbuien hebben, opstandig zijn, en kunnen dwangmatig en negatief zijn
- Het leidt tot verminderde prestaties op school, werk of in de sociale communicatie
Wat is selectief mutisme?
Kinderen met selectief mutisme spreken niet in situaties waarin dat wel verwacht wordt, zoals op school. In andere situaties, zoals thuis, doen zij dat wel. Niet spreken houdt in dat zij niet uit zichzelf beginnen te spreken en geen antwoord geven als hen iets wordt gevraagd. Dit gebeurt zowel in het contact met volwassenen als met andere kinderen. Soms uiten zij zich wel op andere manieren, zoals grommen, wijzen of schrijven.
De stoornis leidt tot allerlei beperkingen in het functioneren, zoals slechte school prestaties en een gebrek aan contacten met leeftijdsgenootjes. Ze worden ook vaker gepest. De stoornis gaat samen met sociale angst.
Selectief mutisme begint meestal in de leeftijd van 3 tot 5 jaar. De stoornis valt vaak pas op als kinderen naar school gaan. De duur van de klachten wisselt. Het lijkt erop dat de meeste kinderen eroverheen groeien. Selectief mutisme gaat vaak samen met een andere angststoornis, zoals de separatieangststoornis, een sociale of specifieke fobie.
Wat zijn symptomen van selectief mutisme?
De symptomen van selectief mutisme zijn:
- Consequent niet spreken in sociale situaties waarin dit wel verwacht wordt (bijvoorbeeld op school) ondanks het feit dat in andere situaties wel gesproken wordt
- Belemmeringen in het functioneren op school of op het werk, of met sociale communicatie.
- Een duur van tenminste een maand
- Het niet-praten komt niet omdat er geen kennis is van de taal
Hoe vaak komt selectief mutisme voor?
Selectief mutisme komt naar schatting voor bij 0.03 tot 0.75% van de kinderen. Dit betekent dat de stoornis bij ongeveer 1 tot 7 op de 1000 kinderen voorkomt.
Hoe wordt selectief mutisme behandeld?
Een psychologische behandeling kan helpen om het kind weer te doen spreken en om sociale angst te verminderen. Van cognitieve gedragstherapie en exposure (blootstelling aan de gevreesde situatie) is aangetoond dat het tot positieve resultaten leidt. Een grote meerderheid van de kinderen spreekt wel op school na afloop van de behandeling. Soms wordt medicatie voorgeschreven, met name antidepressiva. Bij kinderen wordt het gebruik hiervan sterk afgeraden. Het advies is om te starten met alleen een psychologische behandeling.
Let op: behandeling van deze specifieke problematiek is niet mogelijk bij Psycholoog.nl. We adviseren je om hiervoor contact op te nemen met jouw huisarts.
Wat zijn tips voor naasten?
Kijk hier voor tips wanneer je kind of naaste last heeft van selectief mutisme.
Hoe zit het precies met stoornissen beschreven in de DSM-5?
Wanneer jij verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een stoornis wordt vastgesteld. Alleen dan kan de zorg vergoed worden vanuit de basisverzekering. Alle psychiatrische stoornissen zijn verzameld in de DSM-5. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen.
Een belangrijke kanttekening om bij de DSM-5 te maken is dat de stoornissen die hierin vermeld staan geen diagnoses zijn. De stoornis wordt beschreven aan de hand van een lijstje met symptomen. Voldoe je hieraan, dan 'heb' je deze stoornis. De stoornis of het label zegt alleen niets over hoe het komt dat je deze klachten ervaart. Het geeft geen verklaring.
Voldoe jij aan de kenmerken van een stoornis? Dan is die stoornis dus niet de reden dat je klachten hebt, maar slechts een beschrijving van jouw klachten. Wat dan het doel is van het gebruik van de DSM? Het helpt om klachten in duidelijk afgebakende categorieën te kunnen plaatsen. Zo weten we met elkaar iets beter waar we over spreken en hoe we klachten willen behandelen.
Wil jij meer lezen over de DSM-5 en hoe Psycholoog.nl hiermee omgaat? Klik dan hier.
