Je probeert uit alle macht te vechten tegen de negatieve gedachten die jouw leven dagelijks verstoren. Het liefst zou je alle negativiteit uit je leven willen bannen, maar tot nu toe lijkt niets écht te helpen. In plaats van te vechten, biedt ACT je een andere route: een leven leiden dat betekenis heeft én de pijn die daar soms bij komt kijken leren accepteren.
Wat is ACT?
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een relatief nieuwe therapievorm die voornamelijk gebaseerd is op de Relational Frame Theory. Deze theorie wijst onze gedachten aan als voornaamste bron van lijden. Je spreekt ACT uit als het Engelse woord ‘act’, dat handelen betekent. ACT richt zich op de gevolgen van gevoelens en gedachten waar we ons aan vasthouden, of waar we door gestuurd worden. ACT richt zich dus niet zozeer op wat mensen precies denken, en het veranderen of vermijden daarvan, maar op het leren omgaan met die gevoelens en gedachten door hier meer afstand van te nemen. Dit is een belangrijk verschil met cognitieve gedragstherapie (CGT), waarbij gedachten juist wel inhoudelijk worden benaderd en veranderd.
Lees hier meer over veelvoorkomende klachten.
Een andere houding
ACT therapeuten leren je om een andere houding aan te nemen ten opzichte van jouw gedachten. Soms kunnen bepaalde denkpatronen een probleem worden en heb je hier misschien hulp bij nodig. ACT houdt zich bezig met de rol van het denkproces bij deze problemen. Daarnaast is het ook gericht op het veranderen van het gedrag. De behandeling is niet per se gericht op het verminderen van klachten, maar juist op het verbeteren van de kwaliteit van leven en de bewegingsvrijheid. Uiteindelijk gaat dit ook vaak gepaard met vermindering van de klachten. Ook als klachten niet afnemen, zoals bij chronische lichamelijke aandoeningen, kan ACT toch helpen een waardevoller leven te leiden.
Een bijzondere opvatting van ACT is dat het ervan uitgaat dat mensen hulp zoeken omdat ze vastlopen door normale menselijke processen, in plaats van door abnormale processen. Iedereen loopt van tijd tot tijd weleens vast in het leven: dat je even niet meer weet wat je moet doen, gebukt gaat onder moeilijke omstandigheden, momenten hebt waarop je heftige emoties ervaart. Soms kun je daar goed mee omgaan, maar soms ga je er op een manier mee om die je niet verder brengt of zelfs tegenwerkt.
De ‘regels’ die we uit onze omgeving hebben meegekregen zijn bijvoorbeeld niet altijd handig, maar we gedragen ons er vaak wel naar. Bijvoorbeeld: ‘hoe harder ik werk, hoe meer ik waard ben’. Ook gedragen we ons naar het beeld dat wij van onszelf hebben of dat anderen van ons hebben. Bijvoorbeeld: ‘ik ben geen sporter’. Een dergelijke gedachte kan je ervan weerhouden iets aan beweging te gaan doen, zeker als je dit toch al niet zo leuk vindt. Je automatisch gedragen naar gedachten en overtuigingen wordt in ACT fusie genoemd. ACT gaat ervan uit dat mensen kunnen leren om fusie te veranderen in een houding van meer afstand tot het eigen denken.
Van vermijden naar veerkracht
Sommige van deze ‘regels’ kunnen aanzetten tot vermijding van vervelende gevoelens, gedachten, herinneringen en lichamelijke sensaties. Dit wordt experiëntiële vermijding genoemd, waarbij experiëntieel verwijst naar onze innerlijke ervaringen. Vermijding is een overlevingsmechanisme, of copingstrategie, dat buiten de invloed van het bewustzijn om in gang gezet kan worden bij dreigend gevaar.
Ook onze eigen gevoelens kunnen als gevaarlijk worden beleefd. Zo ontstaat angst voor de angst, somberheid over somberheid, enzovoorts. We proberen deze gevoelens niet meer te voelen. Uit onderzoek is echter gebleken dat het onderdrukken van gevoelens een averechts effect heeft. En dat geldt niet alleen voor gevoelens. In plaats van dat we minder last hebben van innerlijke ervaringen, neemt de last alleen maar toe.
Zolang we niet te veel vermijden, is dat niet zo’n groot probleem. Sommige mensen zijn echter een groot deel van de dag bezig met het vermijden van hun eigen binnenwereld of zaken in de buitenwereld. Ze vervreemden van zichzelf en hun leven wordt steeds kaler en leger. ACT richt zich naast het veranderen van fusie, ook op het veranderen van die experiëntiële vermijding. De nadruk ligt hierbij minder op het direct verminderen van klachten en meer op het vergroten van jouw veerkracht. Dit leidt tot duurzame verandering in plaats van een tijdelijke verbetering van je gemoedstoestand.
Wil je graag meer afstand creëren van gedachten die je geluk in de weg zitten?
Bij Psycholoog.nl kun je terecht voor ACT. Lees hier meer over de psycholoog die jou kan helpen.
Eerst wat meer weten over hoe Psycholoog.nl precies werkt? Lees dan hier verder.
Meer lezen over andere behandelmethoden? Ga terug naar het overzicht.
Veelgestelde vragen
Om zeker te weten of we jou passende hulp kunnen bieden raden we aan om contact met ons op te nemen. Dit kan door een adviesgesprek in te plannen of door direct contact met ons op te nemen.
ACT kan worden ingezet voor verschillende klachten als somberheid, angst, stress en een negatief zelfbeeld. Tijdens een adviesgesprek bespreken we met jou wat de klachten zijn en wat wij hierin voor jou kunnen betekenen. Je kunt ook direct contact met ons opnemen of hier meer lezen over onze werkwijze.
Ja, onze psycholoog is gespecialiseerd in de behandelmethode ACT. Wanneer je een gratis adviesgesprek inplant of direct contact opneemt met ons aanmeldteam bespreken jullie samen de klachten en mogelijkheden en kan er al een intakegesprek ingepland worden.
