De binnenkant van een granaatappel, luchtbelletjes in een chocoladereep, een honingraat, de zaadjes op aardbeien en sponzen. Wat is het overkoepelende aspect in dit rijtje? Dat is dat het allemaal bestaat uit clusters van kleine gaatjes. Dit zal voor de meeste mensen als iets onschuldigs klinken. Maar voor een aantal mensen kan het observeren van dit soort objecten erg beangstigend zijn en hun maag zelfs doen omdraaien. Je hebt dan last van trypofobie: gaatjesfobie. Lees in deze blog wat de fobie inhoudt, hoe deze kan ontstaan en wat de behandelmogelijkheden zijn.
Trypofobie
Trypofobie houdt in dat je een afkeer hebt van het kijken naar een verzameling van kleine en ronde vormen. Het wordt ook wel gaatjesfobie genoemd. Mensen met trypofobie ervaren visueel ongemak wanneer ze kijken naar objecten die kleine ronde vormen hebben. De objecten kunnen bepaalde vruchten zijn die veel kleine gaatjes bevatten, maar ook gatenpatronen in de huid bijvoorbeeld. De fobie kan zich uiten in misselijkheid of angst. Deze angst is in principe irreëel omdat de objecten geen schade kunnen aanrichten en ook niet gevaarlijk zijn.
Maar waarom is het dan toch zo dat je het hartstikke benauwd kan krijgen van dit soort structuren? Dat heeft te maken met de angst om in dergelijke gaten te kunnen vallen of dat er iets uit de gaten kan kruipen. Deze gedachten kunnen er dan voor zorgen dat je symptomen gaat ervaren.
Symptomen
De symptomen die mensen met trypofobie ervaren zijn erg divers. Dit zijn onder andere:
- Rillingen over het lichaam
- Hartkloppingen
- Kippenvel
- Benauwdheid en zweten
- Walging
- Misselijkheid of diarree
- Een oncomfortabel gevoel
- Angst
- Duizeligheid
Hoe ontstaat deze fobie?
Er bestaan verschillende ideeën over waar deze specifieke fobie vandaan komt. Het is dan ook niet geheel duidelijk waarom deze aandoening überhaupt bestaat. Onderzoekers denken dat het voortkomt uit een evolutionaire reactie. De gaatjes kunnen in dat geval lijken op de aanwezigheid van parasieten of andere infectieziekten. Het zou dan een evolutionair logische reactie zijn om angst te voelen hierbij; parasieten en infecties kunnen namelijk wel schadelijk zijn. Trypofobie is in dat geval een overdreven adaptieve reactie.
Daarnaast wordt ook gesteld dat trypofobie een familiair aspect heeft. De kans is groter dat je zelf ook trypofobie ontwikkeld wanneer dit in je familie al voorkomt. Dit heeft alles te maken met het aanleren van een angstreactie door deze bij andere te zien (zoals bij je ouders).
Behandelmogelijkheden
Je kan veel klachten ervaren van de angst die je krijgt bij trypofobie. De objecten die dit opwekken kan je namelijk op dagelijkse basis tegenkomen. Het is in dat geval belangrijk om aan de slag te gaan met de fobie. Dit kan met behulp van exposure therapie. Door middel van herhaaldelijke blootstelling kan de spanning afnemen. Bij Psycholoog.nl kunnen wij jou hierbij helpen door middel van imaginaire exposure.
Daarnaast kunnen ontspanningstechnieken ook helpen wanneer je voelt dat walging opkomt. Een voorbeeld hiervan is mindfulness. Je leert dan om in het moment even stil te staan en te beoordelen of de gedachten die je hebt juist zijn.
Als laatste kan cognitieve gedragstherapie helpen om te achterhalen waar de fobie vandaan komt. Vervolgens kan je samen met een psycholoog deze gedachten herzien en beoordelen. Op die manier kunnen negatieve en irreële gedachten over objecten met gaatjes worden omgebogen naar iets onschuldigs.
Heb je vragen over de trypofobie of de behandelmogelijkheden? Plan een vrijblijvend en gratis adviesgesprek in of neem contact met ons aanmeld- en adviesteam op.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
Bronnen:
Tom R. Kupfer & An T. D. Le (2018) Disgusting clusters: trypophobia as an overgeneralised disease avoidance response, Cognition and Emotion, 32:4, 729-741.
Imaizumi, S., Furuno, M., Hibino, H. et al. Trypophobia is predicted by disgust sensitivity, empathic traits, and visual discomfort. SpringerPlus 5, 1449 (2016).
