Suïcidaal gedrag bij ouders heeft grote gevolgen voor hun kinderen. Onderzoek van het Trimbos Instituut toont aan dat kinderen van wie een ouder is overleden door suïcide een drie keer zo hoog risico lopen om zelf te overlijden door suïcide en een twee keer zo hoog risico om suïcidaal gedrag te vertonen in vergelijking met kinderen van wie de ouders nog leven. Dat zijn forse cijfers, maar wat houdt dit precies in?
Emotionele impact op kinderen
Kinderen die te maken hebben met ouders die ofwel suïcidaal gedrag vertonen, ofwel zelfmoord hebben gepleegd, kunnen een hele hoop verschillende emoties ervaren. De meest voorliggende verdriet, maar daarnaast kunnen kinderen ook last hebben van verwarring, schuldgevoelens, parentificatie en angst. Deze gevoelens kunnen de ontwikkeling en het welzijn van deze kinderen flink in de weg zitten. Het is dan ook belangrijk dat deze kinderen de juiste ondersteuning krijgen om deze complexe emoties te verwerken.
Verhoogd risico op psychische problemen
Naast het verhoogde risico op suïcidaal gedrag hebben kinderen van ouders met psychische problemen een grotere kans om zelf ook psychische aandoeningen te ontwikkelen, zoals depressie, PTSS, angststoornissen of verslavingsproblemen. Ongeveer één op de drie KOPP-kinderen (Kinderen van Ouders met Psychische Problemen) ontwikkelt in zijn of haar leven een stemmingsstoornis.
Interventie
Vroege herkenning en ondersteuning zijn van groot belang om de negatieve gevolgen voor deze kinderen te minimaliseren. Professionals spelen hierbij een belangrijke rol door risicofactoren te signaleren en passende interventies aan te bieden. Dit kan variëren van psycho-educatie tot therapeutische begeleiding, afgestemd op de behoeften van het kind en het gezin.
Hoe kan je zelf deze kinderen helpen?
Er is een aantal manieren waarop je kinderen van ouders met suïcidaal gedrag kunt helpen. Eén van de beschermde factoren is het hebben van een sociaal netwerk. Wanneer een kind het gevoel heeft dat hij of zij er niet alleen voor staat en een plek heeft waar het zijn verhaal kwijt kan, vermindert dit de kans op gedragsproblemen en andere negatieve gevolgen. Andere manieren waarop je kinderen kan helpen zijn:
- Signaleren. Deze kinderen zijn vaak goed geworden in het verbergen van hun thuissituatie. Je kunt letten op plotselinge gedragsveranderingen die het kind vertoont.
- Bied ouders ondersteuning. De kern van het probleem begint bij de ouders. Deze hebben vaak hun eigen problemen. Door ouders hulp te bieden, krijgt het kind ook meer rust.
- Ga in gesprek. Soms heb je misschien het idee dat er wat speelt in het leven van een kind. Het kan lastig zijn om hier het gesprek over aan te gaan, maar het is wel belangrijk om dit te doen. Doe dit in een 1 op 1 setting met het kind en probeer aan te sluiten bij zijn of haar leefwereld, door bijvoorbeeld mee te spelen of voor te stellen om samen een spelletje te doen.
Mocht je zelf of iemand in je omgeving te maken hebben met suïcidale gedachten, aarzel dan niet om hulp te zoeken. In Nederland kun je anoniem en gratis contact opnemen met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of door te bellen naar 113.
Bronnen:
De effecten van suïcidaal gedrag bij ouders op kinderen - Trimbos-instituut
De gevolgen van suïcidaal gedrag bij ouders voor kinderen in beeld gebracht - Trimbos-instituut
Wat werkt voor kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP)?
