Een steek in je borst. Een tinteling in je arm. Een vlekje op je huid. Voor de meeste mensen zijn dit kleine ongemakken die weer verdwijnen. Voor iemand met hypochondrie kan het een begin zijn van een allesoverheersende angst: ‘Wat als ik ernstig ziek ben?’ Hypochondrie, ofwel ziekteangststoornis, is een angststoornis die het dagelijks leven ingrijpend kan beïnvloeden. In deze blog lees je meer over dit onderwerp.
Wat is hypochondrie?
Hypochondrie is een angststoornis waarbij iemand voortdurend bang is om een ernstige ziekte onder de leden te hebben, ondanks medische geruststelling en het ontbreken van objectieve aanwijzingen. Kenmerken van hypochondrie kunnen zijn:
- Regelmatig controleren van het lichaam op symptomen (bijv. knobbeltjes, hartslag, huidveranderingen)
- Veel bezig zijn met informatie over ziektes (googelen, forums lezen)
- Herhaaldelijk naar de huisarts of specialist gaan (zorgzoekende type) óf juist medische hulp vermijden uit angst voor slecht nieuws (zorgmijdende type)
- Geruststelling geeft slechts kortdurende opluchting: de angst keert snel terug
- Aanhoudende focus op lichamelijke sensaties, die vaak als bedreigend worden geïnterpreteerd
Hoe ontstaat hypochondrie?
De precieze oorzaken verschillen per persoon en situatie, maar er zijn een aantal bekende risicofactoren:
- Vroege ervaringen. Opvoeding waarin veel nadruk lag op gezondheid of ziekte, of het verlies van een dierbare aan een ziekte, kan leiden tot een verhoogde alertheid op lichamelijke signalen.
- Lichamelijke klachten. Sommige mensen ontwikkelen hypochondrie na een periode van ziekte of lichamelijke klachten waarbij geen duidelijke verklaring werd gevonden.
- Informatieverwerking. Mensen met hypochondrie interpreteren neutrale of milde signalen in het lichaam sneller als bewijs van iets ernstigs.
- Angst en stress. Stress vergroot de lichamelijke gevoeligheid, wat de angst voedt: een vicieuze cirkel.
Wat zijn de gevolgen van hypochondrie?
De impact van hypochondrie kan groot zijn en zich op verschillende levensgebieden uiten.
- Angst en piekeren. Dagelijks gepieker over wel of niet ziek zijn kan heel vervelend en vermoeiend zijn.
- Relaties. Partners, vrienden of familie raken gefrustreerd of voelen zich machteloos.
- Werk en/of studie. Concentratieproblemen en vermijdingsgedrag kunnen het functioneren belemmeren.
- Medische zorg. Herhaaldelijke bezoeken aan artsen en specialisten zonder medische oorzaak kunnen leiden tot frustratie.
Wat kun je doen tegen hypochondrie?
- Let op je ademhaling en beoefen ontspanningstechnieken. Ademhalingsoefeningen, mindfulness of progressieve spierontspanning kunnen helpen om lichamelijke stressreacties sneller te kalmeren.
- Bedenk meer realistische oorzaken voor de lichamelijke signalen. Bedenk een oorzaak voor je klachten die geen kwaad kan en wellicht wel meer realistisch is dan jouw rampscenario. Bijvoorbeeld: ‘De pijn in mijn arm komt van de fysieke inspanning van gisteren’ of ‘Mijn hoofdpijn komt waarschijnlijk door het slecht slapen vannacht’.
- Zoek professionele hulp als de angst blijft bestaan. Zo is cognitieve gedragstherapie (CGT) de meest effectieve behandeling bij hypochondrie. Je leert om lichamelijke signalen realistischer te interpreteren, de angstige gedachten te herkennen en uit te dagen en het helpt om de vicieuze cirkel van angst en controle te doorbreken.
- Verdiep je in psycho-educatie. Begrijpen hoe angst en het lichaam samenwerken, helpt om de controle terug te krijgen. Weten dat angst zélf lichamelijke sensaties kan veroorzaken, is voor veel mensen een eyeopener.
Herken jij jezelf in deze klachten en zou je graag met een psycholoog hierover in gesprek willen gaan? Psycholoog.nl kan je hierbij helpen. Neem contact met ons op of plan een gratis adviesgespek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
